در قسمت اول این نوشتار، مشکل اعوجاج رنگی و علت ایجاد آن گفته شد. طرز رفع این مشکل با لنزهای Achromat و Apochromat و نیز روشهای نرم افزاری ( فتوشاپ و نرم افزارPicture window ) را بیان کردیم.در این قسمت، روش سوم رفع این عیب و نیز جمع بندی نهایی را بیان می کنیم.

روش سوم:
اصول روش سوم نیز مانند روش قبلی است با این تفاوت که امکان کنترل دقیقتری برای تغییرات جداگانه ۳ کانال رنگ فراهم مینماید.
یکی از بهترین و عجیبترین plug-in هایی که برای فتوشاپ وجود دارد ، ابزاری است بنام Panorama tool که توسط پروفسور هلموت درچ (Helmut Dersch) نوشته شده است.علیرغم امکانات جالب و هوشمندانه ای که در این plug-in وجود دارد، ابزاریست رایگان و قابل دانلود از این آدرس

پس از دانلود این ابزار بایستی خودتان فایلهای آنرا در جای لازم کپی کنید:
ابتدا فایل Pano.dll را در شاخه Windows/system کپی کنید.سپس فایلهای plug-in موجود در فولدر Photoshop-plugin را در شاخه
Program Files\Adobe\Photoshop\Plug-Ins\Filters
کپی نمایید.حال وارد فتوشاپ شوید و در منوی فیلتر باید panorama tool را ببینید.البته این plug-in قابلیتهای بسیار فراوان و جالبی دارد که ما در این نوشتار فقط به قابلیت تصحیح اعوجاج رنگی آن می پردازیم که در زیر منوی Panorama tools>Correct قرار دارد.
تصویر را در فتوشاپ باز کنید.در اینجا نیز باید از تصویر اصلی خود و قبل از عمل Crop استفاده کنید. از منوی Filter وارد Panorama tool > Correct شوید. همانطور که گفتیم در اکثر اوقات اشکال CA به صورت شعاعی و از مرکز به اطراف تشدید می شود پس در صفحه Correct Option گزینه Radial Shift را انتخاب کنید.

حال گزینه Option جلوی Radial Shift را انتخاب کنید تا وارد صفحه بعد شوید.

در این صفحه ۳ رنگ اصلی را همراه با چهار شاخص قابل تنظیم که از چپ به راست a ، b ،c و dنامیده می شوند،مشاهده می کنید.در حقیقت با مقدار دهی به این ۴ ضریب از طریق همان فرمول بالای این صفحه، تغییر مورد نظر در صفحه اعمال میشود.برای تصحیح بهم ریختگیهایی مانند Barrel Distorsion یا Fish Eye باید مقدار دهی هر ۳ رنگ یکسان باشد و فقط تفاوتها در مقدار ۴ ضریب است که حتی بسته به لنز و فاصله کانونی آن فرق میکند.
بدون اینکه زیاد وارد بحث تئوری شویم، به همین مقدار بسنده می کنیم که برای تصحیح اعوجاج رنگی باید مقادیر متفاوتی به ۳ رنگ بدهیم تا با ایجاد یک جابجایی شعاعی در آن رنگ خاص، مشکل اعوجاج رنگی حل شود. در حقیقت میتوان با دادن مقادیر متفاوت به این ضرایب مستقلا، نتیجه یک تابع چند جمله ای را کنترل کرد که همانا محل ۳ کانال رنگی است.و همانطور که گفتیم اگر مقادیر داده شده برای ۳ رنگ یکسان باشد و فقط ضرایب ۴ گانه را متفاوت انتخاب کنیم می توانیم سایر مشکلات تصویر مانند Barrel Distortion را اصلاح نماییم.
حال مجددا همان تصویر را با این روش اصلاح میکنیم.
ابتدا به این قسمت کوچک از تصویر اصلی دقت کنید:


با دقت به این قسمت از تصویر مشخص میشود که کانال رنگ قرمز به سمت مرکز تصویر و کانال رنگ فیروزه ای( فیروزه ای معادل رنگ Cyan است که با رنگ سبز متفاوت است) به سمت خارج تصویر منحرف شده است.معنای این حرف اینست که کانال رنگ قرمز نسبت به کانالهای رنگ آبی و سبز باید کمی به سمت خارج منحرف شود.برای این تغییر میتوانیم در صفحه تنظیم تابع و روبروی رنگ قرمز ضریب d را تغییر دهیم.حتما میپرسید چرا ضریب d ؟
در ساده ترین و شایع ترین مورد اشکال اعوجاج رنگی، تغییر همین ضریب d مشکل را حل می کند.اما در مورد برخی لنزها (بخصوص لنزهای دوربینهای ۳۵ میلیمتری فول فریم) بایستی هر دو ضریب d و c را تغییر داد.
خب، عدد ۱.۰۵ را برای ضریب d وارد میکنیم و نتیجه کار را بررسی میکنیم:


مشخص است که کانال قرمز به سمت خارج منحرف شده و رنگ فیروزه ای به سمت داخل.یعنی جهت تصحیح ما درست بوده ولی کمی بیش از حد لازم است.با کمی سعی و خطا عدد کوچکتر ۱.۰۱۵ را وارد می کنیم:


حالا دیگر هر ۳ کانال رنگی با همدیگر تطابق داشته وتصویر اصلاح شده است.تصویر اصلاح شده کامل را در زیر می بینید:


همانطور که مشاهده میشود، اشکال اعوجاج رنگی تصویر بخوبی اصلاح شده است و تصویر بسیار شارپ شده است.البته در هنگام اصلاح تصاویر باید از تصاویر اصلی ، غیر فشرده و با سایز بزرگ استفاده کنید تا اشکالات و اثرات مصنوعی در تصویرتان ایجاد نشود.

نکاتی که باید در هنگام استفاده از این ابزار به آن توجه کنید:
• در مورد مثال فوق ،ما می توانستیم بجای تغییر کانال رنگ قرمز ، دو کانال رنگ آبی و سبز را تغییر دهیم تا با آن هماهنگ شود.البته تغییر باید در جهت مخالف انجام می شد.یعنی مقادیر منفی به ضرایب d در دو کانال بدهیم.اما همانگونه که قبلا اشاره شد، بعلت حساسیت بالای چشم به رنگ سبز، معمولا سازندگان لنز بیشترین دقت را روی این کانال دارند ولنزها از بابت این کانال مشکلی ندارند.پس بهتر است تا حد امکان در ویرایشها، کانال رنگ سبز را ثابت نگهداریم.
• روش کار روشی است بر پایه سعی و خطا .اما مهمترین مزیت آن کنترل فوق العاده زیاد بر نتیجه کار است.بایستی مرتبا تغییرات را انجام داده و نتیجه را بررسی کنید و به تغییرات انجام شده دقت کنید تا جهت حرکت ونیز مقدار تغییر را بدرستی دریابید.اگر چنانچه با ضریبd به نتیجه نرسیدید در مرحله بعد ضریب c را تغییر دهید.
• معمولا یک لنز خاص در یک فاصله کانونی، اعوجاج رنگی خاص و ثابتی دارد.پس می توانید در فواصل کانونی مشکل دار لنزتان، اعداد اصلاحی برای ضرایب را مشخص کرده وسپس از طریق دکمه Save در صفحه Correct Option آنرا ذخیره کرده و در آینده برای عکسهایتان براحتی آنرا Load و به سرعت استفاده نمایید.بیاد داشته باشید که در مورد هر لنز ، باید فیلتر جداگانه ای بسازید.
• در مثال فوق یک اعوجاج رنگی قرمز- فیروزه ای داشتیم که بیشتر در لنزهای Nikon قدیمی دیده می شود.این نوع اشکال با تغییر کانال قرمز قابل اصلاح است.برخی لنزهای جدید اعوجاج رنگی بنفش-سبز دارند.در این موارد باید ضریب d را برای هردو کانال قرمز و آبی تغییر دهیم.در اعوجاج رنگی آبی-زرد فقط کافیست که کانال آبی را تغییر دهیم.در یک نوع دیگر اعوجاج رنگی، رنگهای کانالهای آبی و قرمز در جهت مخالف همدیگر حرکت می کنند که آنرا اعوجاج رنگین کمانی می نامند. در این موارد باید ضریبd این دو کانال را در جهت مخالف هم تغییر دهید (یکی مثبت و یکی منفی).
• برای ایجاد دقت بیشتر در کارکرد این ابزار، در صفحه correct option ، روی گزینه Pref و در صفحه بعد روی گزینه more کلیک کنید تا صفحه زیر ظاهر شود:


در این صفحه می توانید دقت کار نرم افزار را تعیین نمایید.هرچه گزینه های پایینتر را انتخاب کنید دقت کار بیشتر و سرعت کمتر میشود.عموما بهتر است که در مرحله آزمون و خطای اولیه، از دقت کم ودر مرحله نهایی از دقت بالا استفاده شود.


خوب، هر سه روش را با هم مرور کردیم.به نظر می آید که روش فتوشاپ را باید تقریبا فراموش کنیم، مگر در مواقعی که به ابزار دیگری دسترسی نداریم.روش دوم روشی بسیار خوب بوده و به آسانی قابل انجام است و توسط خیلی از عکاسان حرفه ای توصیه شده است.البته نرم افزارPicture Window رایگان نبوده و فقط یک دوره ۳۰ روزه برای ارزیابی دارد. نرم افزارهایی مشابه Picture Window نیز با امکان اصلاح اعوجاج رنگی وجود دارند اما اکثر منابع ،این نرم افزار را توصیه می کنند.
ابزار Panorama tool رایگان است وبرای شما حداکثر کنترل را فراهم می کند .تقریبا می توان گفت که هیچ گونه اعوجاج رنگی وجود ندارد که با این ابزار قابل اصلاح نباشد.همچنین امکان کالیبره کردن لنزها در فواصل کانونی مختلف را داشته تا در تصاویر آینده براحتی قابل بکارگیری باشد.
هر دو روش دوم وسوم امکان اصلاح سایر بهم ریختگیها مانند Barrel Distortion را داشته و البتهPanorama tool در این زمینه قویتر است.

این نوشتار کمی طولانی شد.اما فکر می کنم در این زمینه تاکنون منبع فارسی کاملی وجود نداشته است و این نوشته شاید بتواند به عنوان یک منبع برای اصلاح نرم افزاری اعوجاج رنگی بکار رود.در منابع لاتین نیز من منبعی پیدا نکردم که روشهای مختلف را با هم مقایسه کند و برتریها و مزایای آنها را توضیح دهد.
به هرحال امیدوارم این نوشته برای شما مفید باشد.
اگر در این زمینه تجربه ای دارید یا تاکنون این مشکل را باروش خاصی حل کرده اید که در اینجا مورد بحث قرار نگرفته است،حتما با ما در میان بگذارید.


منابع:
• Digtal Photography now : Chromatic Distortion
• Canon Glossary
• Luminous-Landscape : Chromatic Abberation Controlled
• Digital Light And Color
• Norman Korean : Eliminating Color Fringing
• escrappers.com : Correcting Color Fringing
• www.maa.mhn.de : An Introduction To Chromatic Aberration In Refractors
• http://home.no.net/dmaurer/~dersch : PANORAMA TOOLS
• caldwellphotographic.com : Correcting Color Fringing