سیدو کیتا. «پرتره بدون عنوان»، ۱۹۵۳ – ۱۹۵۷

«قدرت عکاسی» عنوان نمایشگاه عکس آنلاینی است که گالری‌دار شناخته‌شده حوزه عکاسی پیتر فترمن در آن عکس‌هایی از عکاسان مشهور و گاه گمنام در تاریخ عکاسی را گرد هم آورده و شرحی کوتاه بر هر یک از آنها نگاشته است.

نمی‌دانید چه حسی داشتم وقتی اولین بار ظهور تمیز و بی‌نقص نگاتیوهایم در ابعاد بزرگ را دیدم، بدون هیچ لکه و خط‌‌وخشی. در همان لحظه بود که فهمیدم کارم واقعاً خوب است.

سیدو کیتا


در اتفاقی نادر، جهان عکاسی با کشفی شگفت‌انگیز روبه‌رو شد. سیدو کیتا عکاس پرتره اهل باماکو در مالی، کشوری در شمال غرب آفریقا، طی سال‌های ۱۹۴۸ تا ۱۹۶۲ بدون هیچ دانشی درباره‌ی عکاسی غرب و کاملاً غریب با جهان خارج از باماکو، ده‌ها هزار عکس پرتره تهیه کرد.

کارهای کیتا ناشناخته بودند تا این که سه عکس او در اندازه کارت پستال در نمایش هنر آفریقا در نیویورک در سال ۱۹۹۱ با عنوان «عکاس ناشناس، باماکو، دهه ۱۹۵۰» به نمایش درآمدند. این عکس‌ها توجه کیوریتور فرانسوی آندره مانْیَن را به خود جلب کردند و با کیفیت شگفت‌آورشان پای مانین را به باماکو کشاندند. او با کورسوی امید به این که بتواند چیزهای بیشتری درباره‌ی این عکاس پیدا کند به این کشور سفر کرد.

از سر خوش‌اقبالی او، کیتا در ۷۱ سالگی هنوز زنده و سرحال بود و نگاتیوهایش را تا آن زمان حفظ کرده بود. مانین چند صد تای آنها را به پاریس و لابراتواری برد که کارهای کارتیه برسون را چاپ می‌کرد. (کیتا آگراندیسور نداشت و تنها می‌توانست نگاتیوهایش را به‌صورت تماسی (کُنتاکت) چاپ کند.) چاپ نقره ژلاتینِ باکیفیتِ عکس‌های او در ابعاد ۵۰ در ۶۰ سانتی‌متر، جهان را تحت تأثیر قرار داد. طی یک سال، کیتا نمایشگاهی انفرادی در بنیاد کارتیه برگزار کرد و در چند سال بعد موزه‌های بزرگی که کار عکاسی جمع‌آوری می‌کردند کارهای او را به مجموعه خود افزودند.

برخلاف عکس‌های اولیه از آفریقا که عکاسان اروپایی کشورهای استعماری آنها را می‌گرفتند، عکس‌های کیتا کارهای ناب آفریقایی هستند، تصاویری زیبا، موقر و تملق‌آمیز از سوژه‌های آفریقایی برای آفریقایی‌ها. با آن که کیتا عکاس خودآموخته‌ای بود، عکس‌هایش از نظر فنی، کنترل نور و اصالتِ کمپوزیسیون کیفیت فوق‌العاده‌ای دارند. او در چند مصاحبه از تمایلش به راحت گذاشتن سوژه، پیدا کردن بهترین پز و نمایش آنها به متملقانه‌ترین شکل ممکن گفته. اما این از هنرمندی‌اش نمی‌کاهد.

او با استفاده از پس‌زمینه‌های گوناگون، اثاثیه و رابطه‌ی فیگور، پس‌زمینه و کادر، کارهایی ساخته که با بهترین‌های عکاسی برابری می‌کنند. کارهای او نه‌تنها تأثیر بسزایی بر سایر هنرمندان آفریقایی داشته و راه را بر آنها باز کرده بلکه حتی نقاشان معاصری مثل کهینده وایلی و میکالین تامس و دیگران نیز از او تأثیر گرفته‌اند.

پرتره‌های کیتا به‌قدر کارهای ریچارد اودان [عکاس پرتره مشهور] یا جان سینگر سارجنت [نقاش پرتره قرن ۱۹ و ۲۰] شاخص هستند—پر از اطلاعات و سرور. وقتی کیتا داشت از میان دوربین نگاه می‌کرد و زاویه، حالت و پز سوژه‌اش را تنظیم می‌کرد احتمالاً می‌گفت: «همین‌جوری بمان! این‌طوری زیبا به نظر می‌رسی!» و یک کار هنری برجسته دیگر خلق می‌شد!


– برای آشنایی بیشتر و تماشای آثار این عکاس، همچنین ببینید: «معرفی عکاس: جای خالی نام سیدو کیتا در تاریخ عکاسی پرتره»