یک بار دیگر در چارچوب حراج‌های موسسه‌ی کریستیز و طی دو شب متوالی در ۲۷ و ۲۸ فروردین‌ماه ۹۲ سالن گودفین برج‌های دوقلوی ۵۶ طبقه‌ی هتل جمیرای امارات در بندر دبی شاهد درخشش هنر معاصر ایران بود. 

    پس از رکودی حدودا یک‌ساله بر حراج‌های منطقه‌ای کریستیز چهاردهمین حراج این موسسه در منطقه‌ی خاورمیانه با محوریت هنر مدرن ایران، ترکیه و کشورهای عربی این‌بار شاهد نشانه‌هایی از بهبود اوضاع بود. بهار امسال و در حراج چهاردهم خاورمیانه کریستیز طی دو شب پی‌درپی در مجموع به فروشی معادل ۶ میلیون و ۳۸۴ هزار و ۷۵۰ دلار دست یافت و از پیش‌بینی اولیه‌ که حدود ۵. ۵ میلیون دلار بود و همچنین فروش کلی سیزدهمین دوره فراتر رفت. از این رقم ۱۲۷ هزار و ۸۷۵ دلار سهم فروش ۷ عکس ایرانی بود. 

   امسال در مجموع ۱۰۳ اثر از هنرمندان ۱۳ کشور منطقه عرضه شده بود که نهایتا ۹۳ درصد آنها به فروش رسیدند. در میان آثار به فروش رفته هفت عکس از عکاسان ایرانی هم به چشم می‌خورد و نکته‌ی جالب اینکه ۵ نفر از این عکاسان ساکن ایران و نه خارج از کشور هستند. همچنین در حراج چهاردهم ۲۲ هنرمند جوان منطقه که تا پیش از این در هیچ حراجی شرکت نکرده بودند موفق شدند آثارشان را با رقم‌های خوبی به فروش برسانند که کمترین آن‌ها ۳ ‌هزار دلار بود.


920203_5


   به روال سال‌های اخیر شب اول حراج با عرضه‌ی آثاری برپا شد که بیش از ۵۰ هزار دلار برآورد قیمت داشتند. کریستیز در این شب به فروشی معادل از ۴ میلیون و ۱۲۸ هزار و ۷۵۰ دلار دست یافت. در میان آثار فروخته شده در شب اول ۳ عکس هم دیده می‌شد که جایگاه سوم گران‌ترین آنها نصیب عکسی از شیرین نشاط (قزوین، ۱۹۵۷) شد. این اثر به قیمت ۶۲ هزار و ۵۰۰ هزار دلار فروش رفت و هجدهمین اثر گرانقیمت شب دوم لقب گرفت. این عکس عکاس ایرانی مقیم نیویورک در برآورد اولیه معادل ۶۰ تا ۸۰ هزار دلار قیمت‌گذاری شده بود. هر دو عکس دیگر فروخته شده در شب نخست از کارهای Lalla Essaydi (مراکش، ۱۹۵۶) بودند که به ترتیب ۸۱ هزار و ۲۵۰ دلار و ۷۵ هزار دلار به فروش رفتند. این در حالی‌بود که هر دوی این عکس‌ها از برآود اولیه‌ی ۴۰ تا ۶۰ هزار دلاری برخوردار بودند.

  اما ستاره‌ی حراج چهاردهم و گران‌ترین هنرمند این رویداد فرهاد مشیری (شیراز، ۱۳۴۲) بود که با تابلوی دو متر در دو مترش تحت عنوان «باغ اسرار» با برآورد اولیه‌ی ۳۰۰ تا ۵۰۰ هزار دلار به حراج آمد ولی نهایتا با قیمت بی‌سابقه‌‌ی ۹۸۷ هزار و ۷۵۰ دلار روبرو شد تا هنر ایران یکی از درخشان‌ترین شب‌های حضورش در حراجی‌های بین‌المللی کریستیز را سپری کرده باشد. 

   ۲۸ فروردین‌ماه و در شب دوم حراج نیز موسسه‌ی کریستیز به فروشی معادل ۲ میلیون و ۲۵۶ هزار دلار رسید و شاهد فروش ۶ عکس از عکاسان ایرانی هم بود. نکته‌ی جالب این شب از نظر مدیران کریستیز فروش برخی آثار به صورت آن‌لاین بود که به گفته‌ی آنها رشد خریداران آن‌لاین به گسترش بازار اقتصادی هنر خاورمیانه در آینده کمک شایانی می‌کند تا نهایتا این حراج‌ها بیش از پیش به بازاری پایدار و مطمئن برای عرضه‌ی هنر منطقه به کارشناسان، گالری‌ها و مجموعه‌داران بزرگ دنیا تبدیل شوند.

920203_1

عکسی از عباس کیارستمی، هنرمند ۷۳ ساله‌ی ایرانی، گران‌ترین عکس و در مجموع هفدهمین اثر ارزشمند شب دوم لقب گرفت. این عکس مربوط به سال ۲۰۰۸ از قیمت پایه‌ی ۳۰ تا ۴۰ هزار دلار برخوردار بود و نهایتا ۳۱ هزار و ۲۵۰ دلار فروخته شد.



920203_3
دومین عکس گرانقیمت ایرانی شب دوم چهاردهمین حراج اثری از شادی قدیریان، هنرمند ۳۹ ساله‌، بود که ۱۱ هزار و ۲۵۰ دلار چکش خورد در حالی‌که دارای برآورد اولیه‌ی ۵ تا ۷ هزار دلار بود. این عکس مربوط به مجموعه‌ی «رنگی باش» شادی قدیریان است که سال ۲۰۰۲ ثبت شده است.


920203_4
   جلال سپهر، عکاس ۴۵ ساله‌ی ایرانی، با اثری از مجموعه‌ی «آب و فرش‌های ایرانی» که ۷۵۰۰ دلار فروخته شد سومین عکاس گران‌قیمت شب دوم لقب گرفت. اثر او مربوط به سال ۲۰۰۴ بود و ۴ تا ۶ هزار دلار برآورد اولیه شده بود.


920203_6
    اثر جدیدی از بابک کاظمی، عکاس ۳۰ ساله‌ی ایرانی، مربوط به سال ۲۰۱۳ که برآورد اولیه‌ی ۳ تا ۵ هزار دلاری برایش درنظر گرفته شده بود در پایان ۶۸۷۵ دلار فروخته شد تا چهارمین عکس ایرانی فروش رفته‌ی شب دوم حراج چهاردهم کریستیز در دبی باشد.


920203_7
 اما عکسی از پرستو فروهر، که در سال ۲۰۰۴ گرفته شده، در حالی‌که با قیمت پایه‌ی ۵ تا ۷ هزار دلار به حراج آمده بود نهایتا بیشتر از ۴۷۵۰ دلار چکش نخورد و در جای پنجمین عکس ایرانی شب دوم نشست.


920203_8
 عنوان آخرین عکس ایرانی فروخته شده در شب دوم هم به عکسی از امیرعلی قاسمی (تهران، ۱۹۸۰) رسید که اگر چه دارای برآورد اولیه‌ی ۵ تا ۷ هزار دلار بود ولی ۳۷۵۰ دلار فروخته شد. این عکس از مجموعه‌ی «پارتی» و مربوط به سال ۲۰۰۶ است.

 عکسی از Lalla Essaydi مراکشی با رقم ۵۷ هزار و ۵۰۰ دلار و اثری از حلیم الکریم (عراق، ۱۹۶۳) با رقم ۴۷ هزار و ۵۰۰ دلار بالاتر از عکس عباس کیارستمی قرار گرفتند و عنوان نخستین و دومین عکس‌های گران‌ شب دوم را از آن خود کردند. هر دوی این عکس‌ها در برآورد اولیه ۳۰ تا ۴۰ هزار دلار قیمت‌گذاری شده بودند. تابلویی از Louya Kayyali نقاش فقید سوری (۱۹۷۸-۱۹۳۴) مربوط به سال ۱۹۷۵ به رقم ۱۳۵ هزار و ۷۵۰ دلار فروخته شد و عنوان گران‌ترین هنرمند شب دوم را بدست آورد. گفتنی‌ست این تابلو قیمت پایه‌ای بین ۵۰ تا ۷۰ هزار دلار داشت.

یوسی پیلکانن، از مدیران ارشد موسسه کریستیز و مسئول حراج دبی، در یادداشتی بر حراج چهاردهم می‌نویسد: «بدون‌شک، آثار ایرانیان از آثار پرفروش در جهان محسوب می‌شود و هنرمندان بسیار مستعدی از این کشور برمی‌خیزند… به ایرانی‌ها می‌گویم که بازارشان امسال خیلی قوی بود و تخمین ارزش واقعا دشوار است. بسیاری از کارهای معاصر اندیشمندانه و خلاق بودند که فروششان هم خوب بود. نگاه کلی من این است که آثار ایرانیان و عرب‌ها نبض هنر خاورمیانه را در دست دارد… همکاران من در کریستیز به بازار منطقه‌ی خاورمیانه امید بسیاری دارند. از این‌رو آینده خوبی را می‌توان برای آثار هنری این خطه پیش‌بینی کرد. یادمان نرود که اینجا در کریستیز بحث بازاریابی هم مطرح است. این آثار، آثار باشکوهی‌اند و قابل‌مقایسه با هم نیستند. هم هنرمندان ایرانی و هم هنرمندان عرب آثار باشکوه و مجللی دارند…»

بنگاه حراجی کریستیز کار فروش آثار هنری را از سال ۱۷۶۶ در لندن آغاز کرده و پس از آن شعبه‌هایی در برخی شهرهای بزرگ دنیا از جمله پاریس، نیویورک، ژنو و دبی دایر کرده است. در سال‌های اخیر مسئولین کریستیز با دست‌یابی به فروش قابل توجه در بازار عکس برنامه‌ها‌ی ویژه‌ای برای برگزاری منظم حراج‌های بزرگ تخصصی «عکاسی» داشته‌اند.