Anatoli Ulyanov از آمریکا. «آینده سیاه است». از عکس‌های فینالیست مسابقه عکاسی پرتره لنزکالچر ۲۰۲۰
برندگان مسابقه عکاسی پرتره لنزکالچر ۲۰۲۰ اعلام شدند. در این رقابت عکاسی آثاری در ژانر عکاسی پرتره از نقاط مختلف جهان شرکت داشتند. در نهایت ۶ برنده، ۸ عکس منتخب داوران و ۲۵ فینالیست از ۱۶ کشور مختلف انتخاب شدند. تنوع کارهای این عکاسان از گستره‌ی بزرگ مفهوم پرتره‌پردازی معاصر خبر می‌دهد. در ادامه نگاهی خواهیم داشت به آثار برگزیده در بخش‌های مختلف این رقابت.
بخش مجموعه‌عکس
رتبه‌ی سوم بخش مجموعه‌عکس به سلف پرتره‌های عکاس آمریکایی Kevin Moore با عنوان «Rare Bird» تعلق گرفت. او در این مجموعه همچون یک بازیگر در نقش‌ها و موقعیت‌های مختلف قرار گرفته است. در یکی از عکس‌ها او با چشمان بسته و سیگاری بر لب درون استخر قرار دارد، در عکسی دیگر او گوینده‌ی خبر تلویزیون است. در یکی از عکس‌های این مجموعه او را در نقش‌هایی مختلف درون تصاویر خانوادگی قاب‌شده روی دیوار می‌بینیم. کارهای او افزون بر خلق فرم‌های جدید و بیان شخصی، نمایانگر هویت ناپایدار و متغیر آدمی هستند.
رتبه‌ی دوم بخش مجموعه‌عکس به پروژه‌ی عکاس آمریکایی Kristen Emack با عنوان «Cousins» تعلق گرفت. او در این مجموعه‌ی ادامه‌دار، با پرتره هایی سیاه‌وسفید زندگی روزمره‌ی دختران یک خانواده‌ی سیاه‌پوست را مستند کرده است. در بیانیه‌ی این مجموعه آمده است: «میان آنها معرفتی صمیمی و معنوی جریان دارد که هم عادی و هم فوق‌العاده است. […] وقتی بزرگ شوند می‌فهمند که زندگی دختران سیاه‌پوست به‌طور شایسته‌ای مستند نشده. و می‌پذیرند که یکی از اهداف این مجموعه پیش آوردن این دورنماست.»
رتبه‌ی اول بخش مجموعه‌عکس به مجموعه‌ی عکاس هلندی Ernst Coppejans با عنوان «فروخته‌شده» تعلق گرفته است. Coppejans در این مجموعه انسان‌هایی با هویت نامعلوم را به تصویر کشیده است. آنها قربانی قاچاق انسان هستند. او برای تهیه‌ی این پرتره ها به پناهگاه‌هایی سر زده که آنها موقتاً در آن احساس امنیت می‌کردند.
در بیانیه‌ی این مجموعه آمده است: «این مردان و زنان در اتاق‌هایشان عکاسی شده‌اند، نه به‌عنوان قربانی که به‌شکل انسان‌هایی قوی. این مجموعه با همکاری من و سوژه‌ها تهیه شده است. با به تصویر کشیدن آنها در قالبی زیباشناختی، می‌خواستم ذره‌ای از آن شأنی که در پناهگاه به دنبالش بودند را به آنها بازگردانم. […] مجموعه‌ی «فروخته‌شده» حقیقتی جهانی را بازگو می‌کند. قاچاق انسان مسأله‌ای بسیار بزرگ در سرتاسر جهان است چرا که در هر لحظه چهل میلیون و پانصد هزار قربانی دارد.»
بخش تک‌عکس
رتبه‌ی سوم بخش تک‌عکس پرتره به عکسی از عکاس اسپانیایی Santiago Gonzalez-Barros با عنوان «Bella & Katha» تعلق گرفته است. در توضیح این عکس آمده است: «بِلا و کاتا خواهر هستند و اخیراً به مادرید نقل مکان کرده‌اند. آنها در آپارتمانی کوچک در حومه‌ی شهر زندگی می‌کنند و دنبال کار می‌گردند. می‌خواستم آنها را زیر آفتاب شدید اسپانیا عکاسی کنم. در آشپزخانه‌شان، در پشت پنجره، در حالی که نیمی از آنها در سایه فرو رفته، به هم شبیه شده‌اند.»
رتبه‌ی دوم بخش تک‌عکس به پرتره ای گروهی از عکاس آمریکایی Darin Back با عنوان «موج‌سواران» تعلق گرفته است. او در این عکس پرتره‌ای از خانواده‌ی بیکر، پدر و فرزندانش، که همگی موج‌سوار هستند تهیه کرده است.
رتبه‌ی اول بخش تک‌عکس به پرتره ای از عکاس بریتانیایی Silvia Rosi با عنوان «مواجهه» تعلق گرفته است. او در این سلف‌پرتره خود را در نقش پدرش قرار داده است. به‌گفته‌ی او: «او یک مرد تحصیل‌کرده از یک خانواده‌ی خوب در کشور توگو بود. با کمی لباس، تعدادی کتاب و رویای یافتن کار خوب به ایتالیا آمد. چند هفته بعد، به چیدن گوجه از مزرعه مشغول شد، برای چند سِنت به‌ازای هر جعبه.»
عکس‌های منتخب داوران
در این رقابت هر یک از هشت داور یک عکس یا مجموعه پرتره را به‌عنوان اثر منتخب خود برگزیده‌اند. در ادامه هر یک از این هشت اثر و توضیح داوران برای انتخاب آنها را خواهیم دید.
Eve Schillo از داوران این مسابقه در توضیح انتخابش آورده است: «هنرمند یمنی-بوسنیایی Alia Ali با تمرکز بر پارچه‌های واکس‌پرینت (wax print)—که ریشه در سنت‌های هندی، ژاپنی، چینی، جاوه‌ای، هلندی و آفریقایی دارد—پرتره هایی از فصل مشترک فرهنگ‌های مختلف تهیه کرده است. در مجموعه‌ی او با عنوان Flux، عکس‌ها با تأثیر بصری قوی‌شان همزمان به موضوعات سنگینی تن می‌زنند. این که چطور سیاست، اقتصاد و تاریخ در اشکال روی پارچه یکدیگر را ملاقات می‌کنند.
او در مجموعه‌اش سوژه‌ها را تنها و با شکل انتزاعی لباس، روسری و پرده به تصویر کشیده. و از این طریق هویت استعماری آفریقایی را پیش چشم گذاشته است. پارچه‌ها یادآور امور روزمره هستند. با این حال، در دستان او آنها بدل به نشانه‌هایی شاعرانه شده‌اند که مهاجرت، سلطه‌گری، مالکیت و آنهایی را به یاد می‌آورند که صدا دارند.»
Dina Mitrani از داوران این مسابقه در توضیح انتخابش آورده است: «این عکس تصویرگر عشق و ملاطفتی است که میان مادر و دختر یا شاید دو خواهر جریان دارد. هر دو آنها یک سرپوش به سر دارند. که همچنین می‌توان آن را بانداژ به‌حساب آورد. آنها زیبا، متین و صمیمی هستند. چشمان‌شان بسته است مثل زمان دعا یا مدیتیشن، و موقعیت قرارگیری سرشان به‌شکل قلب است. نور نرم و پس‌زمینه‌ی ساده‌ی خاکستری کمک کرده تا بیننده بر تبادل عشق، درمانگر حقیقی، تمرکز کند.»
Caroline Hunter از داوران این مسابقه در توضیح انتخابش آورده است: «بلافاصله جذب عکس‌های مسحورکننده‌ی Jeremy Snell از انزوای کودکان غنایی ماهیگیر در دریاچه شدم. داستان پشت آنها قلب را به درد می‌آورد. این پسربچه‌ها از شش سالگی مجبور به ماهیگیری می‌شوند. و با دستان کوچک و چالاک‌شان گره‌های تور ماهیگیری را باز می‌کنند. آنها که هر روز ۴ صبح برای انداختن تور بیدار می‌شوند، از فرصت تحصیل و بچگی‌کردن محروم شده‌اند.
معصومیتی که در این تصاویر می‌بینیم—از طریق کاربرد نور گرم و دیفیوز و تن‌های گرفته—آنها را سحرانگیزتر می‌کند. ما به تصاویر کلیشه‌ای از آفریقا در قالب منطقه‌ای محروم یا اگزوتیک عادت کرده‌ایم. اما رویکرد این عکاس در اینجا متفاوت است. اگر چه این عکس‌ها ظاهراً زیبا و اگزوتیک هستند، اما حس انزوا و تنهایی در آنها غالب است. عکس‌ها جلوه‌ای کاملاً سینمایی دارند و به ما یادآوری می‌کنند که این قصه پایان خوشی ندارد.»
Andrew Wingert از داوران این مسابقه در توضیح انتخابش آورده است: «فوراً جذب ظرافت اسرارآمیز و شاعرانه‌ی این عکس شدم. تنشی آرام در ترکیب‌بندی، شکل‌ها و پترن‌ها، فضای روان‌شناختی‌اش. این عکس به‌شکل ظریفی آشکارگر است. چیزهای زیادی درباره‌ی آنچه نادیدنی است می‌گوید. و برای من، نمایانگر رویکردی اندیشمندانه و بدیل به پرتره است.»
Manolis Moresopoulos از داوران این مسابقه در توضیح انتخابش آورده است: « Gloria Oyarzabal پروژه‌ی جذابی را شکل داده که به‌شکل تأثیرگذاری و از طریق عکس‌ها و تصاویر آرشیوی گذشته را به حال پیوند می‌دهد.
این مجموعه با کاوش در تاریخ جنسیت و دانش‌آفرینی، پروژه‌ای تأمل‌برانگیز و اندیشمانه است که در مقابل تأثیرات استعمار آفریقا بر ذهنیت ما از زنانگی می‌ایستد. او با این کار به ما یادآور می‌شود که جنسیت برسازه‌ای اجتماعی‌فرهنگی در غرب است. و از ما دعوت می‌کند تا به شیوه‌های جدیدی بی‌اندیشیم.»
Russ O’Connell از داوران این مسابقه در توضیح انتخابش آورده است: «این عکس برای من جذاب‌تر از همه‌ی عکس‌های دیگر است. این یک پرتره معمولی نیست. از نظر من، در یک تک‌عکس داستانی را روایت می‌کند. نوعی حس سکون و آرامش در این عکس وجود دارد. سوژه به‌وضوح در بحر مکاشفه‌ی مذهبی فرو رفته. همچنین نوعی آسیب‌پذیری آشکار و در عین حال ظریف در این عکس وجود دارد.
او کلاه کیپا [کلاه یهودی] به سر ندارد. همچنین عریان است. بازتاب او آشکارا در آب افتاده، اما همچنین ارجاعات ظریف و داستان‌های پرشماری درون این عکس جریان دارد. می‌توانم مدت‌ها به آن چشم بدوزم و با این حال حس کنم که همه چیز را درباره‌ی آن نمی‌دانم.»
Jim Casper از داوران این مسابقه در توضیح انتخابش آورده است: «این پرتره ها از مردمی که در ناپل ایتالیا زندگی می‌کنند گرفته شده‌اند. آنها این حس را منتقل می‌کنند که انگار سر صحنه‌ی یک فیلم هستند. هر کاراکتر با یک تک‌عکس زندگی یافته. و انگار صحنه را برای داستانی خیره‌کننده آماده می‌کند. پرتره‌ها به‌شکل زیبایی نورپردازی و ترکیب‌بندی شده‌اند. و تصویرگر گستره‌ای از خصیصه‌ها و شخصیت‌هایی هستند که واقعی و فراموش‌نشدنی به نظر می‌رسند.»
Samantha Cooper از داوران این مسابقه در توضیح انتخابش آورده است: «مجموعه‌عکس Marieke Van Der Velden یادآور خاطره‌ی ورق زدن آلبوم پرتره های خانوادگی است. یا رفتن به خانه‌ای که دیوارهایش پوشیده از عکس‌های خانوادگی مربوط به سال‌های مختلف است.
کنار هم آوردن پنج نسل از زنان یک خانواده به‌قدر کافی تأثیرگذار است. اما او در اینجا هشت خانواده را عکاسی کرده! عکس‌های او بیننده را به خانه‌ی این زنان دعوت کرده و فرصت می‌دهند به نظاره‌ی محیط‌های مختلف زندگی و جزئیات منحصربه‌فرد هر خانه بنشینیم. عکس‌های او حس گرمی و بی‌ریایی‌ای دارند که کاملاً از آن لذت می‌برم.»
آثار فینالیست
۲۵ اثر (مجموعه یا تک‌عکس پرتره) به‌عنوان فینالیست انتخاب شده‌اند. در ادامه، تعدادی از این آثار را می‌بینیم.
