تعیین اندازه مناسب برای چاپ تصاویر دیجیتال مساله غامضی است. از کلمه غامض استفاده می‌کنیم چون‌که فاکتورها و عوامل مختلفی در آن تاثیر دارند. سایز تصویر اولیه، نوع دوربین و لنز ، کاغذ چاپ، جوهر و پرینتر چاپ از جمله موارد موثر در این زمینه هستند. اما یک فاکتور دیگر نیز دارای اهمیت فراوانی است و آن قدرت تفکیک چشم انسان است. این فاکتور آخری خود را به دو صورت ممکن است نشان دهد:

۱- ممکن است یک عکس برای دو نفر مختلف که دارای قدرتهای متفاوتی از لحاظ تفکیک بینایی هستند، به گونه‌ای متفاوت تفسیر شود: یکی آنرا مورد قبول و دیگری آنرا با کیفیت پایین بداند.

۲- هرچه تصویر در اندازه بزرگتری چاپ شود، نیاز به کیفیت پایینتری دارد تا برای چشم انسان قابل قبول بنظر برسد. شاید یکی از دلایل این مساله این باشد که معمولا چنین تصاویری از فاصله دورتری دیده می‌شوند. دلیل دیگر این مساله این است که مغز انسان عادت دارد تصاویر بزرگ را با کیفیت پایینتری ببیند اما در مورد تصاویر کوچک انتظار کیفیت بالاتری دارد.

مساله مهم دیگر در زمینه چاپ، این است که باید فرق بین DPI پرینتر و PPI عکس را بدانیم. آنچه که کیفیت عکس را مشخص می‌کند PPI (یا بعبارت بهتر، تعداد پیکسلهای موثر در اینچ) است. PPI تعداد پیکسلها را در فایل تصویری مشخص می‌کند و با استفاده از آن می‌توان اندازه مناسب برای چاپ تصویر را یافت. اما DPI ؛ این اصطلاح برای تعداد نقاطی که پرینتر می‌تواند در یک اینچ چاپ کند، بکار می‌رود. به عبارت دیگر، پرینتر برای چاپ یک PPI روی کاغذ، نیاز به استفاده از چند نقطه جوهر با رنگهای مختلف دارد تا رنگ مناسب آن نقطه حاصل شود. پس معلوم می‌شود که اولا DPI بزرگتر از PPI است ثانیا در کیفیت نقاط چاپ شده تاثیر دارد . اما بیاد داشته باشید که در بسیاری از موارد از این دو اصطلاح به اشتباه، بجای هم استفاده می‌شود.

پس در هنگام چاپ عکس نباید تنها به DPI پرینتر توجه کرد بلکه باید اندازه فایل تصویر را (بر حسب پیکسلهای طول و عرض آن) در نظر گرفت و سپس با توجه به PPI لازم برای اندازه های مختلف چاپ، اندازه مناسب برای چاپ را پیدا نمود.

چگونه PPI لازم برای اندازه های مختلف چاپ را بیابیم؟ برای عکسهای کوچک که معمولا از نزدیک دیده می‌شوند، حداقل ۱۵۰تا ۲۰۰ ، PPI لازم است. اما برای عکسهای بزرگتر میزان PPI لازم کاهش می‌یابد. وقتی PPI لازم تعیین شد، برای تعیین اندازه چاپ مناسب، طول و عرض فایل تصویر را (بر حسب پیکسل) تقسیم بر PPI می‌کنیم تا ابعاد چاپ بدست آید( مثلا برای فایل ۱۲۰۰*۱۶۰۰پیکسل که PPI آنرا برای چاپ برابر ۱۵۰تعیین کرده ایم، اندازه چاپ ۱۰.۵ در ۸ اینچ بدست می‌آید.)

برای راحتی کار و نیز دقت بیشتر و استفاده از سایز های استاندارد، می‌توانید از این فایل کاربرگ اکسل(worksheet ) استفاده کنید.

پس از بازنمودن آن در اکسل، کافیست که اندازه عکس خود را (اندازه دو ضلع آن) را بر حسب پیکسل، وارد کادر مخصوص نمایید. پس از اینکار، در قسمت پایین کاربرگ، کیفیت چاپ این عکس را در اندازه‌های مختلف را مشاهده خواهید کرد که با عبارات بد، متوسط، خوب و عالی مشخص شده است. بهتر است برای چاپ ایده‌آل تنها از اندازه‌هایی که کیفیتشان خوب یا عالی است، استفاده شود.


نکات مهم برای استفاده از کاربرگ

۱- اندازه نهایی عکس برای چاپ را باید وارد این کاربرگ کنید نه اندازه اولیه عکس، چرا که ممکن است عکس اولیه برش(CROP) خورده باشد و مثلا یک عکس ۴ مگاپیکسلی به عکس ۳ مگاپیکسلی تبدیل شده باشد.

۲- بعلت ناثابت بودن فاکتور تفکیک چشم انسان، اندازه هایی که در این کاربرگ گفته شده است، با تخمین ۱۰-۱۵ درصد قابل تغییر است. یعنی برای چشمهایی که قدرت تفکیک کمتری دارند تا ۱۰-۱۵ درصد افزایش اندازه، بازهم کیفیت خوب است.

۳- در این کاربرگ، مساله مهم کیفیت مورد نیاز پایینتر در سایز های بزرگ نیز لحاظ شده است. بعبارت دیگر در چون در سایز های بزرگ کیفیت پایینتری برای چشم انسان لازم است، می‌توان عکس را در مقادیری بیش از آنچه که برای سایزهای کوچک محاسبه می‌شود، چاپ کرد. مثلا در سایز ۵۰*۷۵ سانتی متری، PPI ایده‌آل باید مقداری بیشتر از ۱۲۰ باشد ولی در سایز ۱۰*۱۵ ، PPI ایده‌آل باید بیش از ۲۰۰ باشد.

۴- نسبت بین دو ضلع عکس نیز مهم است. اگر عکس مورد نظرتان را به گونه ای برش بزنید که با نسبتهای استاندارد عکس تفاوت زیادی داشته باشد، ممکن است علیرغم دارا بودن پیکسلهای موثر بالا، ، کیفیت چاپ خوبی در اندازه های استاندارد نداشته باشد. این موضوع نیز در این کاربرگ لحاظ شده است.

۵- ایده اولیه این کاربرگ متعلق به Craig fehol از دانشگاه Cincinnati است. ما برای راحتی کاربران فارسی زبان، آنرا به فارسی برگردانده ، از واحد های رایج (‌سانتی متر) استفاده کرده ایم و همچنین قسمتی را به آن افزوده ایم: فرض کنید که می‌خواهید عکسی را با اندازه ۳۰*۴۰ سانتیمتر چاپ کنید. با در نظر گرفتن تمام عوامل (شامل PPI و قدرت تفکیک چشم و ..) به چه فایلی نیاز دارید تا کیفیت چاپ عالی باشد؟ بعبارت بهتر، چگونه فایلی را باید با دوربین یا اسکنر تهیه کنید و دقت آن فایل باید چقدر باشد؟ با استفاده از قسمت دوم فایل کاربرگ فوق، می‌توانید این اطلاعات را بدست آورید.( مثلا برای چاپ عکسی با ابعاد ۵۰*۴۰ سانتیمتر با کیفیت خوب، نیاز به فایلی با دقت ۷ مگاپیکسل( ابعاد ۳۰۰۰*۲۳۰۰ پیکسل) و با کیفیت متوسط نیاز به فایلی با دقت ۴.۵ مگاپیکسل (ابعاد ۲۳۰۰*۱۸۰۰ پیکسل) دارید). یک کاربرد دیگر این قسمت این است که قبل از خرید دوربین دیجیتال، نیاز چاپی خود را مشخص کرده و بر اساس دقت مورد نیازتان، دوربین خود را انتخاب کنید. پس اگر نیاز به چاپهای ۴۰*۵۰ سانتیمتری دارید، حداقل به یک دوربین ۷ مگاپیکسلی فکر کنید.
در این قسمت دوم نیز مساله نیاز به کیفیت پایینتر در چاپهای بزرگ، لحاظ شده است. با استفاده از محاسبه این قسمت، حداقل اندازه طول و عرض فایل بر حسب پیکسل مشخص می‌شود و نه اندازه واقعی فایل بر حسب پیکسل. به عبارت دیگر کاربر می‌فهمد که فایل مورد نیاز وی، حداقل بایستی دارای چه دقتی باشد ولی نسبت طول به عرض فایل را مشخص نمی‌کند. کاربر مقادیر محاسبه شده را با فایل خودش مقایسه می‌کند تا از لحاظ کیفیت چاپ مشکلی نداشته باشد. مثلا اگر کاربر بخواهد چاپ با اندازه ۶۰*۴۰ داشته باشد، نتیجه محاسبه برای کیفیت متوسط، ۱۸۹۰*۱۸۹۰ است. حال اگر کاربر فایلی با دقت ۲۵۰۰*۲۰۰۰ داشته باشد، برای چاپ با کیفیت متوسط کفایت می‌کند چرا که از آن مقادیر حداقل، دقت بیشتری دارد.



قدم آخر:
پس از تعیین اندازه مناسب برای چاپ، چه باید کرد؟ خوب، اگر می‌خواهید فایلتان را به جایی بدهید تا برایتان چاپ کنند، برایشان مشخص کنید که با چه ابعادی فایل عکس شما را چاپ نمایند. اما اگر خودتان می‌خواهید چاپ کنید، باید پرینتر را مجبور کنید که با سایز مورد نظرتان عکس را چاپ کند. چگونه؟
فایل را در فتوشاپ (یا هر برنامه ویرایش تصویر دیگر) باز کنید. وارد قسمت Image Size شوید. چک مارک جلوی گزینه Resample image را بردارید (اینکار خیلی مهم است چرا که نمی‌خواهید تعداد پیکسلهای تصویرتان تغییری کند) . سپس در قسمت Document Size ، اندازه طول و عرض مورد نظرتان (را که قبلا با توضیحات فوق و یا با فایل اکسل فوق یافتید) وارد نمایید. در نهایت عکس را چاپ نمایید.

پس بطور خلاصه برای چاپ با اندازه مناسب، این سه مرحله لازم است:
۱- طول و عرض تصویرتان را بر حسب پیکسل بدست‌ آورید.
۲- با استفاده از توضیحات فوق و یا با فایل اکسل فوق، اندازه مناسب چاپ را بدست آورید.
۳- فایل عکستان را با همان اندازه مناسب چاپ کنید (با استفاده از نرم افزار/ و یا تاکید روی اندازه چاپ در هنگام تحویل فایل برای چاپ در فروشگاههای عکاسی).


منابع:

۱. http://www.sphoto.com/techinfo/rawconverters/rawconverters.htm
۲. http://poster.s.cz/dpi.htm
۳. http://www.ekdahl.org/kurs/resolution/resolution3_eng.htm
۴. http://www.tildefrugal.net/photo/dpi.php
۵.http://www.nikonians.org/html/resources/guides
۶. http://home.earthlink.net/~terryleedawson/dcnotes/printing.htm
۷. http://www.sphoto.com/homedd/dpi-ppi.html
۸. http://craigfroehle.com/blog/
۹. http://www.acdsystems.com/English/Community/
۱۰. http://megamyth.homestead.com/printsize~ns4.html