حتما تاکنون با منظره‌ای با طیف بالایی از روشنایی (از تیره تا روشن) برخورد داشته‌اید و برای انتقال تمام طیف روشنایی آن، مشکلاتی را تجربه کرده‌اید.در این موارد یا مناطق سایه، جزئیات را ازدست می‌دهند و یا مناطق روشن.

در این نوشتار طرز برخورد با این مساله را در مراحل مختلف عکاسی دیجیتال مرور خواهیم نمود.

۱- قبل از تهیه عکس:

بهترین راه برخورد با این مساله این است که اصلا با آن برخورد نکنیم!

الف) اگر امکان دارد کمی سوژه را از زوایای مختلف بررسی کنید شاید زاویه‌ای را بیابید که کنتراست روشنایی کمی داشته باشد. اگر پیش‌زمینه و پس‌زمینه دارای اختلاف روشنایی زیادی هستند، اگر ممکن باشد، یکی از آن‌دو را در کادر قرار دهید.

ب)از منعکس کننده‌های طبیعی اطراف سوژه استفاده کنید. مثلا سوژه در کنار یک دیوار روشن باشد و خود دیوار در کادر نباشد.

ج)زاویه دوربین را پایین بیاورید تا آسمان روشن در کادر نباشد. گاه خود این ترکیب بندی، نوعی کادربندی بدیع محسوب خواهد شد.

د) نقاط خیلی روشن کادر را بیابید و سعی کنید آنها را از کادر خارج کنید.

ه)در مورد سوژه‌هایی که پس زمینه روشن دارند، از fill flash استفاده نمایید.

ز)به اولویتها دقت کنید. مناطق کوچک highlight در تصویر چندان مشکل‌زا نیستند. اما یک آسمان وسیع اوراکسپوز شده و یا یک لباس عروس سفید بدون جزئیات، کل عکس را از ارزش تهی خواهند کرد.

ح) نقاط روشن اور‌اکسپوز شده در پس‌زمینه، اهمیت کمتری از نقاط روشن درخود سوژه دارند. همواره از اوراکسپوز شدن سوژه بپرهیزید.

۲- هنگام عکاسی/در دوربین:

الف)در مورد سوژه دارای اولویت، از center weighted metering استفاده کنید. در صورت لزوم می‌توان از -۱/۳ تا -۱ ۱/۳ جبران نوری استفاده نمود.

ب)در مورد مناطق highlight از partial metering همراه با قفل نورسنجی استفاده شود. در صورت لزوم می‌توان از +۱/۳ تا +۱ ۱/۳ جبران نوری استفاده نمود.

ج)از پایینترین ISO ممکن استفاده کنید. چون بایستی نویز حداقل باشد تا در مرحله بازیابی جزئیات مناطق سایه، تصویر مشکل نویز نداشته باشد.

د)در مورد مناظری که دارای خط افق نسبتا مستقیم هستند، از Gradual ND استفاده کنید.

ه)با استفاده از سه پایه، ار براکتینگ نوردهی استفاده نمایید. تا چندین عکس مختلف با نورسنجیهای مختلف داشته باشید و بتوانید بعدا آنها را با هم ادغام نمایید. با این روش حتی میتوان به ۱۰ استاپ نوری از محدوده دینامیکی دست یافت. برای براکتینگ نورسنجی از تغییر سرعت شاتر استفاده نمایید و نه تغییر دیافراگم تا عمق میدان‌تان در عکسهای مختلف متفاوت نباشد.

و)همواره از RAW استفاده کنید. هم بیتهای بیشتری در اختیارتان خواهد بود و هم امکانات بیشتری برای بازیابی جزئیات در مناطق پرنور و کم نور.

ز)از تکنیک expose to right استفاده نمایید: با توجه به هیستوگرام، طوری نورسنجی کنید که اکثر حجم اطلاعاتی در قسمت راست نمودار هیستوگرام باشد اما از مرز سمت راست نگذرد. با این روش، حجم اطلاعاتی بدست آمده از منظره، به حداکثر خود خواهد رسید که بعدا در مرحله ویرایش می‌توان آنرا در تمام وسعت دینامیک، پخش نمود. این روش را فقط برای عکسهای RAW استفاده نمایید. در jpeg بعلت تغییرات گامای اعمال شده توسط دوربین، ممکن است نتوانید بعدا جزئیات تصویر را احیا نمایید.

ح) همیشه هیستوگرام را در نظر داشته باشید و هیچگاه در مورد چنین موقعیتهایی، بدون آن عکس نگیرید.

۳– مرحله ویرایش/پس از تهیه عکس

الف)بازهم بر استفاده از RAW و ابزارهای مبدل آن تاکید می‌کنیم. اگربتوانید در تصاویر JPEG تا یک استاپ دینامیک رنج را افزایش دهید، در RAW امکان افزایش تا ۲ یا حتی ۳ استاپ نوری خواهید داشت.

ب) اگر از براکتینگ استفاده کرده‌اید، هم می‌توانید به طور دستی آنها را باهم ادغام نمایید و هم به طور خودکار با ویژگی HDR در فتوشاپ سی اس ۲

ج)اگر تنها یک تصویر RAW دارید، از روش تبدیل دوگانه استفاده نمایید: یکبار تبدیل را طوری انجام دهید که مناطق highlight داری جزئیات باشند و یکبار بر اساس مناطق سایه تبدیل را انجام دهید. سپس این‌دو فایل مجزا حاصله را با هم ادغام کنید. نتایج این روش گاه بسیار خیره کننده خواهد بود.

د) گاه افزودن یک ماسک لایه از نوع gradient fill می‌تواند همان فیلتر Gradual ND را شبیه‌سازی نموده و نتایج نسبتا خوبی داشته باشد.

ه) اگر تنها یک تصویر از نوع jpeg دارید، ابتدا یک لایه تنظیمی از نوع curve یا level اضافه نمایید و مناطق سایه را بازیابی نمایید. سپس سعی کنید مناطق روشن تصویر را با استفاده از براش پاک کنید تا از تاثیر این لایه در امان باشند.

و)اگر مناطق روشن یا سایه تصویرتان غیر قابل بازیابی است، نسخه سیاه و سفید عکس را بسازید. در عکسهای سیاه و سفید، نبود جزئیات در مناطق روشن یا سایه تصویر، چندان آزار دهنده نبوده و حتی گاه عامدا آنها را به این صورت تهیه می‌کنند.


بحث راجع به این موضوع در تالار گفتگو

منابعی برای مطالعه بیشتر:

http://www.scantips.com/basics14.html
http://www.dpreview.com/learn/?/Glossary/Digital_Imaging/Dynamic_Range_01.htm
http://www.luminous-landscape.com/tutorials/expose-right.shtml
http://www.normankoren.com/digital_tonality.html
http://www.photo.net/learn/drange/
http://www.fredmiranda.com/DRI/
http://www.akkasee.com/digitalcamera/archives/001268.php
http://www.akkasee.com/digitalcamera/archives/001271.php