اختصاصی «سایت عکاسی» – یکی از پرسش‌های بسیاری از علاقمندان به عکاسی، همواره این پرسش بوده که چه دوربینی بخریم؟

   پاسخ این پرسش، در بسیاری از موارد پاسخ ساده‌ و یک خطی‌‎ای نیست و برای افراد می‌تواند مدت‌ها سردرگمی ایجاد کند. بخصوص که برای علاقمندان جدی عکاسی و یا کسانی که قصد ورود به بازار کار عکاسی دارند، انتخاب نوع ، رده یا حتی برند دوربین یک انتخاب بسیار کلیدی خواهد بود. چرا که لنزهایی که در آینده بر مبنای برند انتخابی خود خواهند خرید و برخی تجهیزات دیگر چون فلاش‌ها و تریگرها، امکان تغییر نوع، رده و برند را تا مدت‌ها برای آن‌ها دشوار و سخت خواهد کرد. زیرا برای هر نوع کوچ‌کردن  فقط تغییر بدنه کافی نخواهد بود و لنزها و تجهیزات دیگر نیز باید همگی فروخته و یا تعویض شوند و این یعنی خسارتی بیشتر.

   خب بیایید کار را برای انتخاب شما ساده‌تر کنیم و مطالب را به صورت فشرده و موجز در یک مقاله در دسترس شما قرار دهیم.

   یکی از پرسش‌های اولیه برای علاقمندان در سال‌های اخیر این بوده است: دوربین بدون آینه (mirrorless) [۱] بگیرم یا دوربین تک لنزی بازتابی (DSLR) [۲]؟ با پیشرفت‌های بسیاری که دوربین‌های بدون آینه در چندسال اخیر کرده‌اند و استفاده‌ی آن‌ها از سنسورهای قطع بزرگ‌تر (APSC) [۳]  یا به اصطلاح قطع سنسور کراپ (DX)، و حتی فول‌فریم (FX) که پیش از این تنها در بدنه‌‌ی دوربین‌های بازتابی به کار می‌رفتند، و در نتیجه افزایش کیفیت تصویر، رقابت بین این دو رده از بدنه‌ها بسیار جدی‌تر از گذشته شده و در نتیجه انتخاب برای علاقمندان دشوارتر شده است. اما بیایید ببینیم کدام بدنه بیشتر می‌تواند با نیازهای ما هماهنگ باشد؟ 

– کیفیت تصویر
   همانطور که در بالا ذکر شد با بزرگ‌تر شدن سنسور، کیفیت عکس خروجی این دو رده بسیار به هم نزدیک‌ شده و دیگر نمی‌تواند به تنهایی عامل انتخاب باشد. در گذشته دوربین‌های بدون آینه از سنسورهایی با قطع‌های کوچک‌تر استفاده می‌کردند و در نتیجه کیفیت خروجی آن‌ها تفاوت محسوسی با کیفیت عکس‌های دوربین‌های بازتابی داشت. اما امروزه این اختلاف از بین رفته‌است و دوربین‌های رده‌بالای بدون آینه از قطع‌های سنسور APSC  و حتی فول‌فریم استفاده می‌کنند. در نتیجه شاهد جهشی خیره‌کننده در کیفیت عکس آن‌ها هستیم که شانه‌به‌شانه‌ی بهترین دوربین‌های بازتابی  پیش می‌روند.


 

– اندازه‌ی بدنه دوربین 
   این یک معیار بسیار مهم‌است. اگر شما یک دوربین مناسب برای مسافرت می‌خواهید یا دوربینی برای اینکه همیشه همراه شما باشد، بی‌شک سبکی و جمع‌وجور بودن دوربین‌های بدون آینه، که غالبا می‌توانند در یک کیف کوچک‌تر حمل شوند، مزیت بسیار بزرگی خواهد بود. دوربین‌های بدون آینه در کنار کیفیت تصویر، بسیار سبک‌تر و کوچک‌ترند و در عین حال از بدنه‌های مستحکمی برخوردارند و در سفرهای طولانی‌مدت و یا وقتی می‌خواهید دوربین همواره کنار دست شما یا آویزان به گردن‌تان باشد، گزینه‌ی بسیار مطلوبی هستند. به‌ویژه برای کسانی که همیشه در سفرند و ممکن‌ است به اندازه‌‌ی کافی بار و چمدان و وسایل دیگر سفر همراه خود داشته ‌باشند و یک کوله یا کیف بزرگ دیگر برای دوربین بازتابی یک مصیبت بزرگ محسوب خواهد شد!

   البته این فکر را که دوربین‌های بدون آینه‌ی امروزی را در جیب خود جا دهید کلا از سر بیرون کنید! با بزرگ‌تر شدن قطع سنسور این بدنه‌ها، اندازه‌ی خود بدنه‌ها نیز بزرگ‌تر شده و دیگر نمی‌توان آن‌ها را همچون یک دوربین کامپکت به شمار آورد و دیگر مانند اسلاف خود در جیب جا نمی‌گیرند. مگر این‌که جیب‌ شما به اندازه‌ی حمل یک پاره‌آجر کوچک، بزرگ و جادار باشد! اما در مقابل بدنه‌های دوربین‌های بازتابی سنگین‌تر و بزرگ‌تر هستند و بنابراین به کیف‌های بزرگ‌تری هم نیاز دارند و در صورت داشتن چند لنز، باید به فکر خرید یک کوله‌ نیز باشید.  

   البته یادتان باشد، استفاده از بدنه‌های بدون آینه برای کسانی که دست‌های بزرگی دارند شاید کمی مشکل و ناخوشایند باشد. برای این دسته افراد، استفاده از دوربین‌های بازتابی حس بهتری دارد و برای کسانی هم که دست‌های کوچک‌تری دارند استفاده از دوربین‌های بدون آینه خوشایندتر خواهد بود. 

– باتری
   تعداد عکس‌هایی که می‌توان با یک‌بار شارژ باتری‌ دوربین‌های بدون آینه گرفت معمولا بسیار کم‌تر از تعداد عکس‌هایی‌ است که می‌توان با یک‌بار شارژ توسط دوربین‌های بازتابی ثبت ‌کرد که این مقدار گاهی به یک‌دوم، یک‌سوم و گاه تا یک‌چهارم تعداد می‌رسد. مثلا اگر شما با یک‌بار شارژ یک دوربین بازتابی امروزی بتوانید حدود ۱۱۰۰  تا ۱۳۰۰ یا بیشتر عکس بگیرید، این مقدار برای یک دوربین بدون آینه بین ۳۵۰ تا ۵۵۰ عکس خواهد بود. بنابراین علاقمندان دوربین‌های بدون آینه که اهل سفر هم هستند، حتما باید به فکر خرید یکی دو باتری یدک هم باشند و پول خرید آن‌ها را هم کنار بگذارند. 

– ویزور الکترونیک یا اپتیک؟
   دوربین‌های بدون آینه به دلیل حذف آینه و منشور منظره‌یاب، از تصویر الکترونیک داخل ویزور استفاده می‌کنند. برخی از رده‌های دوربین‌های بدون آینه حتی ویزور الکترونیک هم ندارند و فقط دارای نمایشگر پشت بدنه هستند. اما برای عکاسان حرفه‌ای استفاده از ویزور بسیار راحت‌تر و خوشایندتر است تا استفاده از نمایشگر. با پیشرفت‌های چشمگیر فنی سال‌های اخیر و بهبود کیفیت ویزورهای الکترونیک، استفاده از آن‌ها دیگر یک نقص به شمار نمی‌آیند، بلکه چون قادرند به همراه کلیه‌ی اطلاعات ضروری، تصویری مشابه آن‌چه که دوربین ثبت‌ خواهد نمود را داخل ویزور به عکاس نشان‌ دهند، گزینه‌‌ای مطلوب به شمار می‌آیند.

   اما بسیاری از عکاسان، به دلیل احساس زنده و واقعی بودن تصویر، همچنان کار با ویزورهای اپتیک دوربین‌های بازتابی را ترجیح می‌دهند. اما در دوربین‌های بدون آینه، تصویر داخل ویزور، بازسازی الکترونیک آن‌ چیزی‌ است که به سنسور می‌تابد. با این‌حال اتفاق نظری بین عکاسان بین این‌که کدام‌یک به طور قاطع بهتر است، وجود ندارد و هرکدام به دلایلی که ذکرشد، یکی را بهتر می‌دانند و با آن احساس بهتری دارند. انتخاب یکی از این دو نیز به همین احساس شما بستگی دارد. پس قبل از خرید پیشنهاد می‌شود حتما هر دو را در دست بگیرید و در چشمی آن‌ها نگاه‌کنید و با آن‌ها عکس بگیرید. 

– لنز 
   تنوع لنزهای دوربین‌های بازتابی همچنان بسیار بیشتر از لنزهای دوربین‌های بدون آینه است. هرچند که کمپانی‌هایی که روی ساخت دوربین‌های بدون آینه متمرکز شده‌اند، با جدیت و سرعت در حال ساخت و معرفی لنزهایی برای این رده هستند تا به سرعت این عقب‌ماندگی را نسبت به رقبا جبران‌کنند. اما در حال حاضر در این زمینه اختلاف زیادی وجود دارد. 

– قیمت
   می‌رسیم به سخت‌ترین و مهم‌ترین بخش قضیه! بدنه‌های دوربین‌های بدون آینه معمولا از دوربین‌های هم‌رده‌ی بازتابی به مراتب گران‌تر هستند. شما بی‌شک باید پول بیشتری برای خرید یک بدنه‌ی بدون آینه‌ی خوب کنار بگذارید. در حالی‌که با مقدار هزینه بسیار کم‌تر می‌توانید یک بدنه‌ی بسیار خوب از رده‌ی کراپ‌دار دوربین‌های بازتابی بخرید. معمولا قیمت خرید دوربین‌های بدون آینه با قطع APSC، با قیمت دوربین‌های بازتابی فول‌فریم رده‌ی ابتدایی برابری می‌کند. 

   همین مطلب در مورد قیمت لنزهای این دو رده نیز صدق می‌کند. با توجه به گستردگی و فراوانی بیشتر لنزهای دوربین‌های بازتابی، شما امکان انتخاب‌ بسیار بیشتری از لحاظ تنوع، کیفیت و قیمت دارید تا در میان لنزهای دوربین‌های بدون آینه که معمولا بسیار باکیفیت، اما محدود و بسیار گران‌تر هستند.

   البته شما می‌توانید با تبدیل‌هایی از لنزهای بدنه‌های بازتابی روی دوربین‌های بدون آینه استفاده‌کنید. هرچند که قرار دادن یک لنز بزرگ روی یک بدنه‌ی کوچک، قواره‌ دوربین شما را از شکل می‌اندازد و برای شمایی که دنبال بدنه‌ای جمع‌وجور و کوچک بوده‌اید، نقض غرض خواهد شد. اما به هرحال در صورتی که ناچار باشید می‌توانید برای برخی لنزها از این تمهید استفاده‌کنید. 

– کدام برند؟
   از بهترین برند‌های دوربین‌های بدون آینه، که نسبت به قیمت ارزش خرید دارند، در حال حاضرمی‌توان از فوجی، سونی و پاناسونیک نام‌برد که البته پاناسونیک در ایران نسبت به رقبا، بسیار مهجور باقی‌مانده‌ است. هر چند در سال‌های اخیر کانن نیز در این مورد سرمایه‌گذاری خوبی کرده و دوربین‌های بدون آینه‌ی محبوبی را معرفی نموده‌است، اما به دلایلی از جمله برخی مشکلات ناشی از کندی فوکوس و کم‌بودن داینامیک‌رنج سنسور بدنه‌هایش،  همچنان از همتایان فوجی و سونی خود عقب‌تر است. 

   در یک رده عقب‌تر می‌توان از دوربین‌های خوش‌ساخت و باکیفیت المپیوس نام‌برد. هرچند به دلیل استفاده‌ی این بدنه‌ها از سنسور قطع‌ کوچک‌تر، مقداری از رقبای خود عقب‌تر می‌ایستند. اما با این‌حال نمی‌شود از ارزش و کیفیت این برند نیز غافل‌ شد. دوربین‌های سری OM-D  المپیوس همیشه در بین ده دوربین بدون آینه‌ی برتر سال حضور داشته‌اند. 

– شکل ظاهری
   ظاهر زیبا و کلاسیک دوربین‌های فوجی، نسبت به دیگر برندهای بدون آینه، برای بسیاری از علاقمندان بر ارزش خرید این بدنه‌ها می‌افزاید و کار با آن‌ها حس‌ و حالی چون عکاسی با دوربین‌های نگاتیو ایجاد می‌کند. بخصوص با داشتن دایل‌های مکانیکی (دکمه‌های چرخشی)  روی دوربین که تمام تنظیمات ضروری و مهم در دسترس شما قرار دارند و برای تنظیمات نیازی به رفتن به داخل منوها نخواهد بود.

   اما امکانات فیلم‌برداری این برند در برابر دوربین‌های ساخت سونی و پاناسونیک، با فاصله عقب‌تر می‌ایستد. پس اگر دنبال دوربین بدون آینه‌ای هستید که امکانات فیلم‌برداری بیشتری داشته‌باشند پیشنهاد ما دوربین‌های سونی و پاناسونیک خواهد بود.

– سرعت فوکوس
   این مساله زمانی پاشنه آشیل دوربین‌های بدون آینه بود ولی اینک با پیشرفتی چشمگیر، دوربین‌های سونی و سپس فوجی دارای سریع‌ترین فوکوس در کل رده‌ها هستند و حتی در رقابت با دوربین‌های بازتابی نیز به مراتب فوکوس سریع‌تری دارند. اما اگر دنبال خرید دوربین بازتابی هستید بهترین برندهای موجود که ارزش خرید بالایی دارند نیکون و کانن هستند.


– فول‌فریم (FX) یا کراپ (DX) ؟
   بیایید ببینم این دو اصطلاح به چه نکاتی اشاره می‌کنند. اندازه‌ی قطع سنسور دوربین‌های فول‌فریم یا FX ، مشابه اندازه‌ی قطع نگاتیوهای ۳۵ م.م بوده و به همین دلیل به فول‌فریم معروف‌ شده‌اند. در برابر قطع دوربین‌های کراپ یا DX که قطعی کوچک‌تر ولی پرکاربردتر APCS را شامل می‌شود. به شکل زیر توجه کنید: 
 


 

   به طبع وقتی اندازه قطع سنسور بیشتر می‌شود به دلایل فنی متعددی کیفیت خروجی تصویر افزایش پیدا می‌کند، به ویژه در عکاسی در نور کمتر. و باز به دلایل فنی عمق میدان کمتر می‌شود و درنتیجه برای عکاسی پرتره، دوربین‌های فول‌فریم گزینه‌ی بهتری محسوب می‌شوند. اما در عوض بدنه‌ی دوربین‌های فول‌فریم بزرگ‌‌تر و بسیار گران‌تر هستند. یادتان باشد وقتی دوربین فول‌فریم خریداری می‌کنید، مجبور می‌شوید لنز‌های گران‌تری نسبت به لنزهای رده‌ی کراپ  بخرید. چراکه وقتی قطع سنسور بزرگ‌تر می‌شود، نیاز به لنزهایی با کیفیت اپتیک بالاتر، بسیار ضروری می‌شود.

   استفاده از یک لنز بی‌کیفیت ارزان روی بدنه‌های گران فول‌فریم، به مراتب تاثیر مخرب بیشتری می‌گذارد تا روی سنسورهای دوربین‌های کراپ. پس دوربین‌های رده‌ی فول‌فریم بیشتر به درد کسانی می‌خورد که در کنار انتظار برای کیفیت بیشتر تصویر، می‌خواهند از این کار کسب درآمد کنند؛ به اصطلاح افراد حرفه‌ای و یا کسانی که بودجه‌ی دو، سه یا حتی چهار برابری، برای خرید یک بدنه و لنز نسبت به یک بدنه کراپ کنار گذاشته‌اند. 

   لازم به ذکر است که تفاوت بیشتر این خروجی در چاپ‌های بزرگ خود را نشان‌ خواهد داد. اگر شما به هر دلیلی نیاز به چاپ‌های بزرگ‌تری از عکس خود دارید، بهتر است دوربین فول‌فریم خریداری کنید و اگر فقط عکس‌های خود را برای دیدن روی مانیتور یا چاپ در اندازه‌های کوچک‌تر می‌خواهید، خرید یک دوربین کراپ کفایت می‌کند. 

   امروزه با افزایش کیفیت ساخت سنسورها، روزبه‌روز کیفیت خروجی دوربین‌های کراپ نیز بیشتر شده و می‌توانید روی خروجی مطلوب و لذت‌بخش آن‌ها حساب‌کنید. عکاسان بسیاری از این رده دوربین‌ها برای کارهای حرفه‌ای خود استفاده می‌کنند.

   نکته‌ای که نباید از نظر دور داشت این‌ است که هرکدام از این دو رده‌‌ی اصلی، خود به زیر رده‌هایی تقسیم می‌شوند. مثلا دوربین‌های فول فریم خود به رده‌ی ابتدایی [۴]، میان رده [۵] و رده‌ی پیشرفته [۶]  تقسیم می‌شوند که تفاوت‌شان در کیفیت سنسور، بدنه و امکانات آنها است و اختلاف قیمت زیادی نیز نسبت به هم دارند.

   همین نکته در مورد دوربین‌های کراپ نیز صدق می‌کند و از دوربین‌های رده ابتدایی که معمولا بسیار کوچک‌تر، سبک‌تر و با امکانات کمتری روی بدنه هستند تا دوربین‌های مستحکم، بزرگ‌تر و با امکانات بیشتر را شامل می‌شوند. 

   از مهم‌ترین این اختلافات یا امکانات در رده‌های کراپ می‌توان به بدنه‌های سبک‌تر و پلاستیک کربن رده‌های ابتدایی تا بدنه‌ی بزرگ‌تر با آلیاژِ فلزی و عایق بودن در برابر گردوغبار رده‌های بالاتر، سرعت عکاسی پیاپی بیشتر، نمایش‌گر ثابت یا متحرک، داشتن امکاناتی چون GPS و یا WiFi و امکان اتصال بی‌سیم به گوشی یا تبلت، و یا داشتن فلاش‌ سرخود دوربین را نام ‌برد که هنگام خرید می‌توانید به داشتن آن‌ها توجه کنید. طبیعی‌ است که دوربین‌هایی که امکانات بیشتری را ارایه می‌کنند از نظر قیمت نیز گران‌تر هستند. 

   اگر شما زیاد سفر می‌روید و در سفرهای خود شرایط جوی متفاوتی را تجربه می‌کنید، از طوفان و گردوغبار و باران گرفته تا احتمال ضربه‌خوردن دوربین، بهتر است که از رده‌های بالاتری استفاده کنید که نسبت به گردوغبار یا قطرات باران مقاوم هستند و بدنه‌های آلیاژ فلزی دارند. هر چند که به همین دلیل نیز این بدنه‌ها سنگین‌تر و بزرگ‌تر هستند. 

   برای برخی از خریداران، متحرک بودن و چرخش نمایش‌گر بسیار مهم‌است. پس برای خرید بهتر است به این قابلیت توجه ‌کنید. مخصوصا اگر زیاد از زوایای نامعمول عکاسی می‌کنید. اما یادتان باشد متحرک‌بودن نمایش‌گر امکان آسیب‌دیدن آن را بیشتر می‌کند، پس باید بیشتر مراقب نمایشگر و لولاهای متحرک آن باشید. همچنین قابلیت لمسی بودن نمایشگر که در برخی دوربین‌های جدیدتر لحاظ شده‌است؛ می‌تواند سرعت کار با منوهای دوربین را بیشتر کند. 

   البته بعضی بدنه‌های رده‌های بالاتر نمایش‌گر متحرک ندارند و در عوض از دکمه‌هایی رو بدنه برخوردارند که کار با آن‌ها همچنان برای برخی افراد حرفه‌ای راحت‌تر است تا استفاده از نمایش‌گر متحرک. چرا که بعضی از قابلیت‌های ضروری دوربین با یک دکمه در دسترس هستند و نیازی نیست که برای اعمال هر تغییر به داخل منوها رجوع‌ کنند. 

   داشتن نمایش‌گر کوچک دوم که در بدنه‌های رده‌های بالا نیز موجوداست، برای برخی دیگر از کاربران یک ضرورت محسوب می‌شود. این نمایشگرها که در بالای دوربین قرار دارند و با یک دکمه در نور کم روشن می‌شوند، برای کار در استودیو و مکان‌های تاریک، بسیار کاربردی هستند و می‌توانند به سرعت اطلاعات مورد نیاز عکاس را، بدون نیاز به دیدن نمایشگر اصلی، به او بدهند. اما این امکان در دوربین‌های رده‌های پایین‌تر وجود ندارد و درعوض همه‌ی اطلاعات روی نمایشگر پشت بدنه قابل دسترس است. 

   چنانکه ذکر شد برای برخی افراد داشتن GPS  و ثبت همزمان اطلاعات مکانی و جغرافیایی عکس، داشتن wifi  و امکان استفاده از گوشی یا تبلت به عنوان ریموت دوربین و همچنین امکان ارسال سریع عکس گرفته‌شده از روی دوربین به روی گوشی یا تبلت برای اشتراک‌گذاری همزمان یا ویرایش تصاویر، یک امکان و قابلیت ضروری به شمار می‌آید. 

   در پایان لازم‌است اضافه ‌کنیم که به‌طور کلی نمی‌توان حکم به برتری هر رده یا هر برند یا هر نوع دوربین داد. انتخاب ‌شما بستگی به نیازهای شما دارد و هدفی که برای خرید دوربین دارید. برخی قابلیت‌ها برای هدف و نوع کاربرد شما ضروری‌ هستند و برخی نه. ضمن‌این‌که مهم‌ترین عامل دیگر، میزان بودجه‌ای است که برای خرید دوربین و تجهیزات خود کنار‌ گذاشته‌اید.

   یادتان باشد در صورتی که بخواهید به صورت جدی عکاسی کنید، خرید بدنه، اولین هزینه‌‌ی شما از مجموعه‌ای از هزینه‌های پیاپی‌ خواهد بود که در پیش خواهید‌ داشت.

پی‌نوشت:
۱- دوربین بدون آینه، به دوربین دیجیتالی گفته می‌شود که برخلاف دوربین تک‌لنزی بازتابی (SLR)، فاقد آینه و نمایاب اپتیکال یا نوری است. 
۲- Digital single-lens reflex camera: دوربین دیجیتال تک‌لنزی بازتابی، یک دوربین دیجیتال است که از یک سیستم آینه‌ای مکانیکی و پنتاپریسم (منشورِ پنج وجهی) برای هدایت نور از لنز به یک منظره یاب نوری در پشت دوربین استفاده می‌کند.
۳- سامانه‌ی پیشرفته‌ی تصویر که معمولاً APS-C نامیده می‌شود، یک فرمت سنسور استاندارد است که در بسیاری از دوربین‌های دیجیتال تک‌لنزی بازتابی کاربرد دارد. در دوربین‌های ساخت شرکت کانن که از این فرمت سنسور استفاده می‌کنند، اندازه سنسور ۱۴.۸×۲۲.۲ میلی‌متر و ضریب برش برابر با ۱.۶ است و در دوربین‌های ساخت شرکت‌‌های نیکون، سونی و پنتاکس که از این فرمت بهره می‌برند اندازه سنسور ۱۵.۷× ۲۳.۶ میلی‌متر و ضریب برش معادل ۱.۵ است.
۴- Entry level   
۵- Mid range   
۶- High end