پیش همایش عکاسی قاجار با برنامه‌ریزی قبلی که با دعوت از پژوهشگران، استادان دانشگاه، دانشجویان، صاحبنظران و علاقمندان رشته عکاسی و تاریخ عکاسی ایران ، عصر روز شنبه ۲۲ آذر ماه جاری و همزمان با یکصد و شصت و هفتمین سالگرد آغاز عکاسی در ایران در سالن همایش‌های فرهنگستان هنر برگزار شد.
در آغاز برنامه سرود جمهوری اسلامی ایران و تلاوت آیاتی از کلام الله مجید پخش شد و سپس آقای ناصری رییس اداره پژوهش‌های راهبردی گزارش کوتاهی درباره ضرورت‌های برگزاری همایش هنر قاجار در سال آینده با تأکید بر تأمین و تهیه منابع تاریخ هنر به عنوان زمینه‌هایی برای پژوهشگران ارائه نمودند.
سپس محمدرضا طهماسب پور مدیر گروه علمی عکاسی قاجار، ضمن خوش آمد گویی به حاضران در نشست، با برشمردن پیشینۀ ۱۶۷ ساله عکاسی در ایران و اینکه ۸۳ سال از این دوران در دوران قاجار سپری شده است، بر لزوم پژوهش و بررسی‌های تاریخی و تحلیلی درباره عکاسی دوران قاجار تأکید کرد. وی همچنین با تأکید بر منابع غنی از عکس، کتاب‌ها و رساله‌های خطی و اسناد مربوط به عکاسی دوران قاجار در بایگانی‌های ایران، این حوزه از پژوهش را دارای گستردگی و تازگی برشمرد. طهماسب پور همچنین رویکرد پژوهشگران خارجی به تاریخ عکاسی ایران را در سه دهه اخیر قابل اعتنا دانست و این رویکرد را نشانۀ ظرفیت و قابلیت‌هایی دانست که تاریخ عکاسی ایران داراست. مدیر گروه علمی عکاسی قاجار، در بخش پایانی سخنان خود گفت: با همۀ تلاشی که تاکنون چند پژوهشگر معدود دربارۀ تاریخ عکاسی ایران به انجام رسانده‌اند، هنوز ناشناخته‌های بسیاری دربارۀ عکاسی دوران قاجار وجود دارد و بنابراین مناسب است که این همایش، زمینه ساز پژوهش‌های بنیادین در تاریخ عکاسی دوران قاجار شود و راه برای تحلیل‌های محتوایی، تفسیر عکس‌ها و تدوین تاریخی تحلیلی از رخدادهای مربوط به تاریخ عکاسی درایران، از منظرهای گوناگون هموار شود. وی سپس به تشریح برنامه‌های پیش بینی شده برای همایش عکاسی قاجار در قالب ۱۴ طرح پژوهشی، ۱۰ مقالۀ سفارشی، یک نمایشگاه گزیدۀ عکس‌ها و اسناد مربوط به تاریخ عکاسی دوران قاجار و برگزاری کارگاه آموزشی شیوه‌های نگهداری و مرمت عکس‌های قدیمی با حضور کارشناس خارجی برای سال آینده پرداخت. وی در پایان سخنان خود از طرف گروه علمی عکاسی قاجار، جامعه علمی و دانشگاهی و دانشجویان را به همکاری و مشارکت فعال در همایش با ارائۀ مقالات و طرح‌های پژوهشی و ایده‌های تازه دعوت کرد و از همکاران گروه علمی آقایان دکتر شهریار عدل، دکتر رضا شیخ، مهرداد نجم آبادی و خانم خدیجه محمدی و مشاوران گروه آقایان دکتر محمد ستاری، بهمن جلالی، مهندس تورج حمیدیان و خانم‌ها دکتر کورین فورمان و دکتر کارمن پِرِز برای همراهی در هدایت و برگزاری همایش عکاسی دوران قاجار سپاسگزاری نمود.
آقای دکتر محمد ستاری نیز به عنوان اداره کنندۀ نشست، با برشمردن نکاتی در تاریخ عکاسی ایران بر اهمیت توجه به این دوره و لزوم بررسی‌های پژوهشی و تولید مواد و منابع تحقیقی تأکید کردند. وی همچنین بر لزوم بررسی‌های تطبیقی میان تاریخ عکاسی ایران و تاریخ عکاسی جهان، برخی نکته‌ها را در عکاسی ایران بسیار درخشان و شایستۀ ثبت در تاریخ عکاسی جهان دانست. ایشان در بخشی از سخنان خود، جامعۀ دانشگاهی رشته عکاسی را به توجه به تاریخ عکاسی ایران به عنوان منبعی پر ظرفیت برای پژوهش فراخواند.
نخستین سخنران این نشسـت، آقای دکتر شهریار عدل بود که آخرین یافته‌ها دربارۀ نخستین عکسبرداری به شیوه داگرئوتیپ در ایران را با اسناد و مدارک مستدل از آرشیوهای روسی ارائه کرد. وی تاریخ شروع عکسبرداری در ایران را کمتر از سه سال از آغاز عکاسی در فرانسه اعلام کرد و با ارائۀ مکاتبات وزارت خارجه روسیه در زمینۀ آموزش و معرفی دیپلمات جوانی به نام نیکلای پاولوف و اعزام او به ایران برای عکسبرداری به شیوۀ داگرئوتیپ در دورۀ محمد شاه قاجار، نکات تازهای را در تعیین تاریخ نخستین عکسبرداری به شیوۀ داگرئوتیپ در ایران عنوان نمود. وی همچنین خاطر نشان کرد که با بررسی های بیشتر در آرشیوهای کشور انگلستان، می‌توان این تاریخ را کمی به عقب تر نیز برد. سخنان دکتر شهریار عدل به دلیل ارائۀ مستندات و تازگی برای حاظران در این نشست، بسیار مورد توجه قرار گرفت.
سخنران بعدی نشست، آقای بهمن جلالی بود. وی دربارۀ لزوم توجه به گردآوری بایگانی‌های عکاسخانه‌های قدیمی ایران و توجه به از بین رفتن این عکاسخانه‌ها که در حقیقت سند هویت و تاریخی مستند و تصویری از فرهنگ ایرانی در دوره‌های گوناگون هستند گفتگو کرد. ایشان همچنین تلاش برخی کشورهای عربی را با توجه به کمبود شدید منابع تاریخ عکاسی در مقایسه با ایران و تلاش "بنیاد تصویر عرب" برای هویت بخشی و گونه‌ای تاریخ سازی برای خود، تعجب آور دانست و بر لزوم توجه به داشته‌های فرهنگی درباره عکاسی دوران قاجار و ارائۀ آن در سطحی بین المللی تأکید کردند.
پایان بخش سخنان آقای جلالی نمایش چند اسلاید از یکی از عکاسخانه‌های قدیمی رو به انهدام تهران در سال های پیش در میدان بهارستان بود.
آقای مهندس تورج حمیدیان به عنوان آخرین سخنران، بر نگاه به دوران قاجار به عنوان یک گسترۀ فرهنگی با تمامیت اجزاء آن تأکید کردند. و هر پژوهشی را بدون در نظر گرفتن زمینه های گوناگون فرهنگی، اجتماعی و سیاسی و غیره در به وجود آمدن پدیده‌های گوناگون ناقص دانستند. وی بر لزوم توجه به منابع مکتوب اعم از خاطرات، سفرنامه‌ها و روزنامه‌های دوران قاجار برای بررسی این دوران و به ویژه تاریخ عکاسی ایران در این دوران تأکید کردند.
در پایان این نشست نیز با توجه به کمبود وقت، چند تن از حاضران به صورت محدود، پرسش‌هایی را مطرح کردند که سخنرانان به این پرسش‌ها پاسخ دادند.
پایان بخش برنامه‌های پیش همایش عکاسی دوران قاجار، نمایش فیلمی مستند درباره تاریخ عکاسی ایران با نام "خاطرات روی شیشه" به کارگردانی آقای مهرداد زاهدیان بود که مورد استقبال شرکت کنندگان در نشست قرار گرفت.
همایش عکاسی دوران قاجار، آذر ماه سال آینده در کنار همایش بزرگ هنر دوران قاجار در تهران و از سوی فرهنگستان هنر ایران برگزار خواهد شد.
