910514

موسسه‌ی بین‌المللی مستندنگاری FotoEvidence چندی پیش مجموعه عکس برگزیده و ۴ فینالیست دیگر دومین دوره‌ی جایزه‌ی کتاب عکس خود را معرفی کرد.

امسال مجموعه عکسی از آلکس ماسی، عکاس ۳۱ ساله‌ی ایتالیایی، با عنوان «فاجعه‌ی دوم بوپال» به عنوان برگزیده‌ی هیات داوران انتخاب شد. این مجموعه‌ی مستند درباره‌ی تاثیراتی است که فاجعه‌ی انفجار یک کارخانه‌ی تولید مواد شیمیایی در شهر بوپال، مرکز ایالت مادهاپرادش هندوستان برجای گذاشته و هنوز مردم محلی با پیامدهای ناگوار آن درگیرند. در یکی از شب‌های اواسط آذرماه ۱۳۶۳ در یکی از فاجعه‌بارترین حوادث صنعتی جهان نشت گازهای بسیار سمی از یک کارخانه‌ی تولید سم و آفت‌کش وابسته به شرکت یونیون کارباید آمریکا، ‌که در شهر بوپال هند مستقر بود، حدود ۲۵ هزار نفر از ساکنان شهر را به کام مرگ فرستاد و چند صد هزار نفر را برای همیشه معلول و دچار آسیب‌های شدید جسمانی کرد. علاوه بر این رسوب این مواد در طبیعت منطقه و دفن زباله‌های سمی و بقایای ساختمان متروک‌ این شرکت منابع آب زیرزمینی و خاک منطقه را به شدت آلوده کرد و هنوز پس از چند دهه کودکانی که در این شهر به دنیا می‌آیند با معلولیت و نقص عضو ناشی از آن آلودگی در رنج و عذابند.  

این فاجعه با تلفات گسترده‌ی انسانی و آسیب‌های عمیق زیست‌محیطیش هنوز هم گریبان مردم محلی را رها نمی‌کند و عاملان آن هرگز حاضر به پذیرش مسئولیت کافی نشدند. مالکان آمریکایی شرکت یونیون کارباید پس از این حادثه‌ی مرگبار با لابی‌های سیاسی تنها با پرداخت مبلغ بسیار ناچیز حدود ۵۴۰ دلار به هر قربانی حادثه از زیر بار مسئولیت شانه خالی کردند. فعالان بسیاری در سراسر جهان هنوز برای اعاده‌ی حق قربانیان این حادثه تلاش می‌کنند و مجموعه عکس آلکس ماسی هم یکی از همین تلاش‌هاست. شرکت یونیون کارباید در سال ۲۰۰۱ با یک شرکت دیگر آمریکایی به نام داو ادغام شد و این کنسرسیوم اکنون یکی از اسپانسرهای المپیک ۲۰۱۲ لندن است و این مساله بار دیگر سبب اعتراض بسیاری از فعالان انسانی و محیط‌ زیست و قربانیان این حادثه شده است. آلکس ماسی اکنون در دو شهر لندن و بمبئی به کار عکاسی مستند و خبری اشتغال دارد و معمولا در کارهایش بر روی مسائلی از قبیل مسایل کشورهای در حال توسعه، آلودگی‌های منابع آب و کار کودکان تمرکز می‌کند. او کار روی مجموعه‌ی بوپال را از سال ۲۰۰۹ آغاز کرده و در این مدت بارها برای ثبت درد و رنج کودکان بی‌گناه بوپالی که وارث ناخواسته‌ی چنین میراث ناگواری شده‌اند به منطقه سفر کرده و برای این مجموعه برنده‌ی جوایز دیگری هم بوده است.

اما به غیر از این مجموعه امسال ۴ مجموعه عکس دیگر هم به مرحله‌ی نهایی راه یافتند. میشل فرانکفورته، عکاس آمریکایی متولد بیت‌المقدس، با مجموعه‌ای به نام «مقصد» یکی از این عکاسان بود. مجموعه‌ی او درباره‌ی مردم مهاجری از کشورهای آمریکای مرکزی است که به امید رسیدن به زندگی بهتر هزاران کیلومتر راه را با سختی‌های فراوان طی می‌کنند و خود را به مکزیک می‌رسانند تا از راه مرز زمینی و راه‌های قاچاق وارد آمریکا شوند. بسیاری از این مهاجران در مسیر طولانی مهاجرتشان به آمریکا با خطرات و مشقت‌های بسیاری روبرو می‌شوند و گاهی اصلا به مقصد نمی‌رسند. این عکاس زن آمریکایی پیش از این بخاطر عکس‌هایش از کشور هاییتی در سال ۱۹۹۵ برنده‌ی دو جایزه‌ی ورلدپرس فتو شده بود.

ماکسیم دوندیوک، عکاس ۲۹ ساله‌ی اوکراینی، با مجموعه‌ی «اپیدمی سل در اوکراین» دیگر عکاس فینالیست این دوره لقب گرفت. این مجموعه به یکی از حادترین مسائل بهداشت عمومی در اوکراین یعنی شیوع گسترده‌ی بیماری سل می‌پردازد که سالانه جان بیش از ۱۰ هزار نفر را در این کشور اروپای شرقی می‌گیرد و تعداد بیشتری را هم به بیمارستان‌ها و آسایشگاه‌ها می‌کشاند. سازمان بهداشت جهانی ۱۷ سال پیش درباره‌ی چنین اپیدمی گسترده‌ای به دولت اوکراین هشدار داده بود ولی این کشور هنوز هم از مهار آن ناتوان است و اوضاع در این مورد هر سال بدتر هم شده است.

سومین مجموعه‌ی حاضر در مرحله‌ی فینال با عنوان «زن گریان: خشونت علیه زنان در گینه‌ی نو» کاری از ولاد سوخین، عکاس ۳۱ ساله و دورگه‌ی روس پرتقالی است. این عکاس که در استرالیا بزرگ شده در این مجموعه به موضوع خشونت لجام گسیخته علیه زنان در کشور پاپوآ گینه‌ی نو، که در شمال استرالیا قرار گرفته است، می‌پردازد. فرهنگ سنتی مردم بومی این جزیره یکی از خشن‌ترین و بی‌رحم‌ترین جوامع را برای زنان رقم زده است ولی در کمال تعجب امروزه حتی در پایتخت این کشور و در بین خانواده‌های طبقه‌ی متوسط هم میزان رو به رشدی از برخوردهای ناعادلانه و تحقیرآمیز با زنان دیده می‌شود. طبق آمارهای رسمی دو سوم زنان در این کشور در معرض خشونت‌های خانوادگی قرار دارند و نیمی از کل زنان این کشور دارای تجربه‌ی آزار جنسی هستند. عکاس در پیگری داستان ناخوشایندی که بر این زنان می‌گذرد به بیمارستان‌ها، ادارات پلیس، زندان‌ها، کلیساها، مراکز مددکاری و حتی به میان اعضای گروه‌های مسلح خشونت‌طلب هم سری زده است.

لیزا وایلتس، عکاس ۳۵ ساله‌ی آمریکایی با مجموعه‌ای به نام «بچه‌های زغال یولینگان» آخرین عکاس فینالیست این دوره بود. عکس‌های او به مصائب زندگی کودکانی می‌پردازد که در روستای کوچکی به نام یولینگان در حومه‌ی مانیل پایتخت فیلیپین زندگی می‌کنند و همانند والدین خود و اکثر ساکنین فقیر و زاغه‌نشین منطقه با سوزاندن چوب و تولید زغال خرج زندگیشان را تامین می‌کنند. این کودکان با اینکه همواره در محیطی آلوده کار می‌کنند و در معرض مواد و گازهای سمی قرار دارند فاقد هرگونه وسایل ایمنی و کاری استاندارد هستند و پس از مدتی مبتلا به سل یا بیماری‌های ریوی و پوستی می‌شوند.

جایزه‌ی کتاب عکس FotoEvidence توسط موسسه‌ی مستندنگاری FotoEvidence و با همکاری آژانس عکس VII (یکی از تاثیرگذارترین آژانس‌های عکس خبری و مستند در جهان) قرار است بطور سالانه به یک عکاس مستند اهدا شود که با تعهد و شجاعت در کارش به مستندنگاری پدیده‌هایی اقدام می‌کند که با عدالت اجتماعی و خشونت انسانی در جوامع بشری در کشورهای مختلف ارتباط دارند. هر سال به عنوان جایزه مجموعه عکس برگزیده در قالب کتابی ویژه چاپ شده و نیز همراه دیگر مجموعه‌های فینالیست پاییز هر سال در گالری معتبر VII در نیویورک به معرض تماشای عموم گذاشته می‌شود. سال گذشته و در نخستین دوره‌ی این جایزه مجید سعیدی، عکاس خبری ایرانی، با مجموعه عکسی به نام «قربانیان جنگ افغانستان» درباره‌ی مجروحین مین‌ها و مهمات جنگی در افغانستان به مرحله‌ی نهایی راه پیدا کرده بود ولی نهایتا خاویر آرکنیلاس، فتوژورنالیست اسپانیایی، با مجموعه‌ای به نام «سیکاریوس» برنده‌ی این جایزه‌ شد.