اختصاصی سایت عکاسی – امروز ۲۹ مردادماه ۱۳۹۱ برابر با ۱۹ آگوست ۲۰۱۲ به نام «روز جهانی عکاسی» نامگذاری شده است. چنانچه تاریخ معرفی رسمی فناوری داگروتیپ به همگان را ملاک قرار دهیم امروز عکاسی ۱۷۳ ساله می‌شود. اگر لوئی داگر و هنری تالبوت اکنون از خواب ابدی برمی‌خواستند و نگاهی به آنچه ما امروزه «عکاسی» می‌نامیم می‌انداختند و گشتی در دنیای عکس و «عکاسی» می‌زدند مسلما خود را نه مخترعین و پدران این پدیده‌ی جادویی بلکه غریبه‌هایی انگشت به دهان در دنیایی پر از شگفتی می‌یافتند.

اکنون ۱۷۳ سال از عمر «عکاسی» می‌گذرد و این رسانه‌ی پرطرفدار در تمام این سال‌ها در مقایسه با هر مدیوم مشابه دیگری در تصویرسازی به سرعت و به شدت دگرگون شده است. «عکاسی» چه در مقام یک رسانه و چه به عنوان یک ابزار بیان هنری امروزه در زندگی لایه‌های مختلف جامعه نفوذ کرده و به اشکال گوناگون و برای کاربردهای متنوع مورد استفاده قرار می‌گیرد. در دنیایی که شتاب پیشرفت تکنولوژی بسیاری چیزها را به سرعت جایگزین می‌کند «عکاسی» نشانی از افول و جایگزین شدن بروز نمی‌دهد. هر چه از عمر این اختراع بزرگ بشر در قرن نوزدهم بیشتر گذشته است نه از شمار کاربران آن کاسته شده و نه از شمار کاربردهایش. حتی با پیشرفت‌های فنی رخ داده و در بستر دگرگونی‌هایی که این رسانه از نظر ماهوی و تکنیکی از سر گذرانده و سازگاری بالایی که همیشه از خود نشان داده روز به روز قلمروش در جامعه گسترده‌تر می‌شود.

به ویژه در دو دهه‌ی اخیر با پیدایش پدیده‌ی دیجیتال و تغییر ماهیت شیمیایی‌ «عکاسی» به الکترونیکی، این رسانه بیش از هر زمان دیگری در دسترس، ارزان و فراگیر شده است. با نگاهی گذرا به روشنی می‌توان ردی از این تحولات ایجاد شده را در حوزه‌ها‌ی زیبایی‌شناسی، نقد و آموزش «عکاسی»، ادغام شدن و بینابینیت جاری در شکل آماتوری با حرفه‌ای و تغییر کارکردهای فرهنگی و اجتماعی آن در بین توده‌ی مردم مشاهده کرد. کثرت بی‌سابقه‌ی تولید عکس، نمایش انبوه عکس‌ها در فضاهای شخصی آنلاین و شبکه‌های مجازی هم از دیگر جنبه‌های ناشی از پیشرفت‌های فنی اخیر در دنیای «عکاسی» برشمرده می‌شوند. دیجیتالی شدن نه تنها شیوه و ابزار تولید عکس را دگرگون کرده بلکه شیوه‌ی ذخیره‌سازی، انتشار و کاربردهای آن را هم کاملا تغییر داده است.

«عکاسی» همواره در طول دوران حیاتش به تجربه‌گرایی متکی بوده و در بیشتر موارد این تکرار یک تجربه‌ی موفق بوده که در بلندمدت به مهارت و گرایش انجامیده است. حال بدون شک یکی از حوزه‌هایی که بیشترین سود را از این تغییرات شگرف تکنولوژیکی و مواهب بی‌نظیر ناشی از فناوری دیجیتال برده همین بحث تجربه‌گرایی ذاتی «عکاسی» است. به نوعی می‌توان اذعان کرد که پیشرفت‌های فنی و قابل دسترس‌تر شدن «عکاسی» برای همگان در هر مکان و هر زمان به تقویت هر چه بیشتر خاصیت تجربه‌گرای این جادوی دوست‌داشتنی تصاویر انجامیده است. رشد تجربه‌گرایی نیز سبب فراهم شدن فرصت‌های فراوانی جهت ثبت و ارائه‌ی تصاویر «عکاسی» شده است.

در حقیقت آدم‌های معاصر ما کشف کرده‌اند که «عکاسی» به دلیل برخی ویژگی‌های ذاتیش می‌تواند یکی از ابزارها و امکانات زندگی مدرن امروزی باشد و نیازهای بسیاری را در این دنیای پرسرعت پاسخ دهد و این است که امروزه سرمایه‌گذاری روی «عکاسی» و زمینه‌های جانبی آن اهمیت زیادی یافته و به لطف همین سرمایه‌ها هم هست که فناوری دیجیتال روز به روز چیز تازه‌ای به «عکاسی» می‌افزاید. «عکاسی» هرگز از شتاب پیشرفت دنیای مدرن عقب نمانده و چیزی کم نیاورده و همیشه راه تکامل و تکوین و سازگاری با اقتضاعات روزگار جدید را برای خود باز و هموار کرده است.

اما شاید بیان درست‌تر آن باشد که بگوییم این «عکاسی» نیست که دگرگون شده بلکه این «شیوه‌های تولید و ارائه‌ی عکس»، «کارکردهای عکاسی» و «درک ما از عکس و عکاسی» است که دستخوش تغییر شده‌اند‌ و «عکاسی» در ذات خود هنوز همان چیزی است که در اواسط قرن نوزدهم و در زمان پیدایش بود؛ هنوز محصولش گذر توقف‌ناپذیر زمان را به یادمان می‌آورد و هنوز همان پونکتومی‌ است که رولان بارت رازگونه و گزنده‌اش می‌نامید و همزمان مارسل پروست محرکی غیرمنتظره برای خاطرات غیرارادی. اکنون ابربایگانی‌ها و آژانس‌های بزرگ عکس در کشورهایی که ارزش و قدرت این رسانه را به درستی درک کرده‌اند هر روز بر سر تصاحب سهم بیشتری از تصاویر تولیدی «عکاسی» با موضوعات و ژانرهای مختلف در مناطق مختلف جهان با یکدیگر در رقابت هستند و ظاهرا این عکس‌ها هستند که سهم ویژه‌ای در ساخت و پرداخت تاریخ برای آیندگان خواهند داشت.

دو سال پیش در یادداشتی بر روی وبسایت عکاسی برای نخستین بار اشاره‌ای به مناسبتی به نام «روز جهانی عکاسی» داشتم. امروز با گشتی در دنیای مجازی و صفحات شخصی عکاسان ایرانی به روشنی دیده می‌شود که این روز و این مناسبت به خوبی جای خود را در میان دست‌اندرکاران حوزه‌ی «عکاسی» باز کرده و در ادبیات روزمره‌ی کاربران این حوزه حضوری جدی دارد. همان‌طور که در آن یادداشت نوشتم هنوز هم معتقدم که جدای از تمام تعریفات و تعارفات، امروز پیش از هر چیز بهانه‌ای است که همه‌ی فعالین این حوزه در سراسر جهان بطور همزمان به عرصه‌ای که در آن فعالیت می‌کنند بیشتر بیندیشند و دلیلی‌ست برای باهم بودن و تمرکز بیشترشان رو‌ی شباهت‌ها. فرصتی برای معرفی بیشتر این پدیده‌ی شگفت‌انگیز به همگان. روزی که در آن همه‌ی عکاسان جهان حرفه و هنر خود را گرامی بدارند و به ارزش‌های آن افتخار کنند. سایت عکاسی «روز جهانی عکاسی» را به تمامی عکاسان ایران زمین تبریک می‌گوید.

درباره روز جهانی عکاسی:
«روز جهانی عکاسی: داستان یک نامگذاری» – ۲۷ مرداد ۱۳۹۹

افسانه‌ی روز جهانی عکاسی: این روز برای مخترعان عکاسی چه معنایی دارد؟ – ۲۴ مرداد ۱۳۹۸

«سوءتفاهم بزرگی به نام روز جهانی عکاسی – ۲۸ مرداد ۱۳۹۷

«روز جهانی عکاسی»؛ برای حرفه‌ای‌ها یا غیرحرفه‌ای‌ها – ۲۸ مرداد ۱۳۹۳

«روز جهانی عکاسی» مبارک! – ۲۸ مرداد ۱۳۸۹