مراسم گرامیداشت روز «عکس تاریخی ایران» همزمان با گشایش نمایشگاه عکس‌های آنتونیو جینوزی و لوئیجی مونتابونه روز چهارشنبه ۲۴ آذرماه ۹۵، ساعت ۱۰ با سخنرانی دکتر محمدحسن سمسار، منوچهر ملک قاسمی (نوه ملک قاسم میرزا) و دکتر جعفری مذهب در سالن اجتماعات سازمان یونسکو – ایران برگزار می‌شود.

   آرشیوهای عکس موجود در ایران؛ گنجینه‌های تصویری هستند که در شرایط مختلفی نگهداری می‌شوند. بعضی از این عکس‌ها به آهستگی رو به زوال می‌روند. عکس‌های تاریخی موجود در کشور به عنوان میراث ملی، اثر تاریخی (شیء) و حامل اطلاعات تاریخی (سند) با اهمیت بسیار هستند و حفاظت آن‌ها از عوامل تخریب کننده و ارائه‌ی آن‌ها به پژوهشگران رشته‌های مختلف و نسل‌های آینده، ضروری است.

   رعایت استانداردهای تعریف شده برای حفاظت بدنه فیزیکی آرشیوهای عکس، ساماندهی و طبقه‌بندی، شرح نویسی، عنوان نویسی و تهیه نسخ پشتیبان، با دو هدف حفظ اطلاعات در متریال جدید برای انتقال به آینده و افزایش طول عمر این اطلاعات به بهترین شیوه و عالی‌ترین کیفیت ممکن و  انتشار آن‌ها، از ضرورت‌های توجه به آن‌هاست.

   بنابر این ضرورت‌ها، نشست‌هایی در سال ۱۳۸۶ با حضور مرحوم پروفسور شهریار عدل، دکتر سمسار، خانم دکتر ثقه الاسلام (مدیر وقت) کاخ گلستان، دکتر ستاری، رضا فراستی، آرمان استپانیان، مهندس فرزام، حسین چنعانی، محمدرضا طهماسب پور، سید جواد هستی، داوود صادق سا، فاطمه سرائیان، بهمن بیانی، رزیتا میری، نسرین ترابی و نمایندگانی از سازمان اسناد کتابخانه ملی، کتابخانه ملک،کتابخانه و مرکز اسناد آستان قدس رضوی و آرشیو داران خصوصی در پژوهشکده‌ی مرکز  اسناد و کتابخانه ملی ایران برگزار شد. 

   پس از چندین ماه برگزاری جلسات تخصصی، نهایتاً روز ۲۵ آذر به عنوان روز «عکس تاریخی ایران» انتخاب شد. علت این انتخاب، مصادف بودن آن با روزی است که اولین عکس در ایران گرفته شد. از آن زمان تا به امروز، هر ساله نشست‌ها و نمایشگاه‌هایی در مراکز مختلف آرشیوی از جمله مرکز اسناد و تاریخ دیپلماسی، سازمان میراث فرهنگی، عکسخانه شهر و… برگزار شده است.

   امسال  این مناسبت  با نمایش عکس‌هایی از لوئیجی مونتابونه و آنتونیو جینوزی شامل موضوعاتی نظیر  ابنیه، زندگی روزمره و پرتره در سالن اجتماعات سازمان یونسکو – ایران برگزار می‌شود. در کنار برگزاری نمایشگاه، دکتر جعفری مذهب در ارتباط با عکس‌های جیانوزی در ایران و دکتر سمسار، پژوهشگر و عضو کمیته‌ی حافظه جهانی که سالهاست در آلبوم خانه‌ی کاخ گلستان به پژوهش، فهرست نویسی و… مشغول است در ارتباط با اهمیت آلبوم خانه‌ی کاخ گلستان در ایران و جهان سخنانی ایراد می‌کنند.   

   آنتونیو جینوزی (ماترا‌ ایتالیا ۱۸۱۸-۱۸۷۶ تهران) از نظامیانی که برای آموزش سپاهیان ایران به دربار ناصری آمد و در ماموریتی به مشهد و در خدمت سلطان مراد میرزا حسام السلطنه حاکم مشهد برای امنیت شمال شرق ایران در آمد. در حین این ماموریت که در سال ۱۸۵۸ میلادی (۱۲۷۵ هجری قمری) رخ داد، او عکس‌هایی از مجموعه‌ی حرم رضوی و چند شهر بین راه گرفته است. آلبوم ۳۰۴ موجود در کاخ گلستان حاوی ۲۲ عکس از این سفر است. گفتنی است این عکس‌ها، قدیمی‌ترین عکس‌های مذهبی جهان شناخته شده اند.  

   لوئیجی مونتابونه (نامعلوم- ۱۸۷۷) هنرمند عکاس، از خاندانی بود که همگی به شغل عکاسی اشتغال داشتند. وی مهم‌ترین عضو این خاندان بود که عکاسی را در شهر تورین ایتالیا جان تازه‌ای بخشید. وی در سال ۷۷-۱۲۷۶ هجری قمری معادل با سال ۱۸۶۰ میلادی استودیوی عکاسی خود را در تورین گشود. پس از رونق گرفتن کارش، شعباتی از عکاسخانه‌ی خود را پس از سال ۱۸۷۰، در شهرهای میلان،‌ فلورانس و رم گشود.

   او در سال ۱۸۶۲ به عنوان عکاس، به همراه هیأتی که برای شروع روابط دیپلماتیک میان ایران و ایتالیا به ایران سفر کرده بودند، آمد. چندین آلبوم از عکس‌های او از ایران برجای مانده که عکس‌های او در نمایشگاه مربوط به کتاب «ایران عصر قاجار» از دیدگاه مونتابونه عکاس ایتالیایی است که از مجموعه ۷۱ قطعه عکس موزه‌ی مارچیانا به کوشش مژگان طریقی گردآوری و منتشر شده است.

   بازدید از این نمایشگاه تا روز سه‌شنبه ۳۰ آذر ماه ۹۵ در سالن اجتماعات کمیسیون ملی یونسکو‌ایران به‌نشانی تهران، بلوار میرداماد، روبروی مسجد الغدیر، خیابان شهید حصاری (رازان جنوبی)، کوچه یکم، پلاک ۱۵ ادامه دارد.