مهدی فرهمند،عکاس مطبوعات – با رشد سریع و پیشرفت تکنولوژی، در زمینه اختراعات بشر انقلاب دیگری رخداد که از آن به عنوان انقلاب الکترونیک یاد میشود، که تکنولوژی دیجیتال و اینترنت زاییده آن است. ابزارهای دیجیتال به سرعت در بیشتر صنایع وارد و تاثیر گذارشده و کارها را سریع تر، راحت تر و درعین حال دقیق تر کرده است. اینترنت نیز در تبادل اطلاعات و ایجاد ارتباط بین انسانها در تمام نقاط دنیا به کار گرفته شده است. اما همانطور که هر ابزاری که انسان به خدمت میگیرد فایده های بسیاری برای وی دارند، معایب و پیامد هایی نیز به خاطر استفاده نادرست از آنها بوجود میآید که بی توجهی به آنها می تواند به ضرر وی تمام شود. در اینجا اختصار به بررسی تاثیر تکنولوژی دیجیتال و اینترنت بر کار عکاسان مطبوعات می پردازم.
امروزه با ورود تکنولوژی دیجیتال همه می توانند با در دست داشتن یک دوربین خودکار و ارزان قیمت دیجیتال عکس بگیرد، فقط کافی است دوربین را به طرف سوژه گرفته و بعد دکمه را فشار دهد بلافاصله عکس آماده است، همچنین با استفاده از نرم افزارهای مختلف کامپیوتری ایراد و اشکال های عکس قابل اصلاح است. حالا میتوان عکس را چاپ کرد و یا بر روی کامپیوتر نگهداری کرد با وجود این نیازی به کسب دانش و فنون مختلف عکاسی و چاپ و ظهور و گذراندن دوره های آموزش طولانی و بدست آوردن تجربه و مهارت دراین هنر و همچنین صرف هزینه و وقت جهت تهیه فیلم و ظهور و چاپ عکس نیست، که البته بخاطر صرفه جویی در وقت و هزینه، تکنولوژی مناسبی به نظر می رسد، اما در این میان معضلی که این دوربین ها و کاربران غیر حرفه ای آن برای عکاسان مطبوعات که از این راه ارتزاق می کنند بوجود آورده این است که کم کم افراد بی تجربه در زمینه عکاسی، با حقوق و دستمزد کم جذب مطبوعات می شوند و جایگاه فارغ التحصیلان و افراد با تجربه این رشته را که یکی از ارکان مهم و تاثیر گذار در مطبوعات و رسانه های خبری به حساب می آیند، متزلزل میسازند. گاها” نیز دیده می شود که گردانندگان نشریات و خبرگزاری ها با تهیه دوربین های ارزان قیمت دیجیتال آنها را در اختیار خبرنگاران و دیگر افراد خود قرار داده تا برای مصاحبه ها و برنا مه های مختلف مورد استفاده قرار دهند.
البته هرگز نمی توان مزایای این دوربین ها را نادیده گرفت؛ به طور مثال با استفاده از دوربین های دیجیتال بدون نگرانی از هزینه و عملکرد لابراتوار بر روی عکسها، می توان تعداد بیشتری عکس از یک رویداد تهیه کرد و عکس را سریع تر به نشریه یا خبرگزاری رساند، همچنین بایگانی کردن عکسها راحت تر و ساده تراست و از همه مهمتر با استفاده از تنظیمات خودکار دوربین میتوان با تمرکز و دقت بیشتر به سوژه و کادر و صحنه های ناب خبری توجه داشت.
اینترنت نیز میتواند در جهت معرفی آثار و ایجاد ارتباط بین عکاسان در جهت استفاده از تجربیات یکدیگر مورد استفاده قرار گیرد. اما وجود سـایت های مختلف عـکس و سایت خبـرگزاری های داخلی و خارجی با داشتن عکس های متنوع از کلیه رویدادها، درنقاط مختلف دنیا ( که البته خبرگزاریهای داخلی کلیه عکس های خود را بصورت رایگان برای استفاده عموم بر روی سایت می گذارند) نیز باعث شده است که سردبیران آنها برای تهیه عکس های مورد نیاز بجای مراجعه به عکاس نشریه خود به اینترنت مراجعه کنند.
از دیگر سو، سازمان ها و نهادهای مختلف نیز برای تهیه عکس از مراسم و برنامه های خود مخصوصا” اگر احتیاج به سفر باشد فقط از یک یا دو خبرگزاری استفاده می کنند، زیرا میدانند که نشریات از عکس آن خبرگزاری ها برای مطالب خود استفاده می کنند. و دیگر نیازی به حضور سایر عکاسان نیست.
اخیرا” هم استفاده از عکس در نشریات سلیقه ای شده است، پس نظر عکاسان نیز در چاپ عکس ها لحاظ نمی شود. با این روند، کار و در حقیقت زندگی عکاسان مطبوعات در خطر قرار می گیرد، به همین دلیل است که بعضی از این افراد برای جبران دستمزد کم و داشتن منبع درآمدی در صورت از دست دادن شغل خود به مشاغل دیگری در کنار حرفه اصلی خود رو آورده اند که این امر موجب ازدست دادن تمرکز عکاس در حین کار و تنزل کیفیت کار آنان و همچنین وارد آمدن لطمات شدیدی به این هنر می شود، تقریبا عکاسانی که برای خبرگزاری های خارجی کار می کنند از این آسیب ها در امان هستند آن هم به دلیل طرز فکر حرفه ای مدیران خبرگزاری های خارجی به این حرفه است که خود این مطلب اصل مهمی در اطلاع رسانی است .
حال باید دید که در این موقعیت خطیر برای زنده نگاه داشتن این حرفه و این هنر در ایران که افراد زیادی برای آن زحمت بسیار کشیده اند و حتی جان خود را بر سر آن از دست داده اند، چه باید کرد؟
به نظر نگارنده، اول خود عکاسان باید در کارخود دقت و تلاش بیشتری داشته باشند و با تهیه عکس های خوب و متفاوت نشان دهند هرکه دوربین به دست گرفت نمی تواند عکاس باشد، بعد انجمن عکاسان مطبوعات نیز باپیگیری و رایزنی با مسئولان سعی کند حقوق تضییع شده عکاسان عضو انجمن را چه ازلحاظ مادی وچه ازلحاظ موقعیت حرفه ای و حتی کپی رایت آثار آنها باز پس گیرد، همچنین تلاش خود را در جهت جلوگیری از رایگان بودن عکس بر روی سایت خبر گزاری ها ادامه دهد. البته در موارد بالا هم مدیران انجمن پیگیری و تلاشهایی انجام داده اند و هم در سالهای اخیر در عکسهای عکاسان باتجربه مطبوعات روند رو به رشدی دیده میشود که جای تقدیر از همه آنها دارد ولی نباید ازپای نشست که تکنولوژی همچنان میتازد.