عکس از: گلناز زیبنده‌خو


   اخیرا نمایشگاه گروهی عکس «خیابان ولیعصر» به انتخاب مهدی وثوق‌نیا در گالری راه‌ابریشم به روی دیوار رفت. یادداشت زیر به قلم امیرعلی نجومیان به بررسی این نمایشگاه می‌پردازد:

   فضاهای شهری در تعامل دوجانبه با انسان‌ها دارای دلالت یا معنای نشانه‌ای می‌شوند و به نوبه خود به همان انسان‌ها معنا و ارزش می‌دهند. خیابان ولیعصر به عنوان یک فضای شمایل‌گونه شهری دلالت‌های متنوع، متفاوت، و گاه متناقضی به همراه دارد. تنها یک نمونه جذاب این تناقض‌ها و تفاوت‌ها این است که این خیابان به گونه‌ای نمادین پایین شهر و بالا شهر را در خود جا داده است. هر یک از هنرمندانِ عکاسِ این مجموعه فرآیند دلالت‌پردازی خود را از این فضای شهری با رویکردِ خود به تصویر کشیده‌اند. البته فراموش نکنیم که انتخاب عکس‌ها هم خود در این فرآیند دلالت‌پردازی نقش بسیار مهمی ایفا می‌کند.
 


عکس از: فرزانه پژوهش


   درون این فضای شهری، جهت نگاه هر عکاس نه تنها روایت‌گر این فضای متناقض است بلکه درباره هر یک از عکاسان ناگفته‌های بسیاری را برملا می‌کند. اما آنچه در تمام عکس‌ها مشترک است روایت تنهایی انسان‌ها، هجوم ساختمان‌های تحمیل کننده، و یورش تبلیغات یا به عبارت دیگر نشانه‌های تبلیغی بر انسان‌ها ست.

   عکس‌ها یا انسان‌های تنها، خسته و بی‌حوصله در شهر را به نمایش می‌گذارند یا انسان‌هایی با هویت‌های متفاوت و متنوع که هر یک در تلاشند تا فضای شهری را از آنِ خود کنند. از سوی دیگر، یا از پشت پنجره‌های خاک گرفته و کدر دنیای تنهای آدم‌های شهر به تصویر کشیده شده است، و یا خیابانی خالی از انسان و پر از حضور قدرتمند ساختمان و تبلیغات را شاهدیم.
 


عکس از: آیدا نخلبند


   ساختمان‌های بلندِ خیابان ولیعصر انگار مانند هیولاهای ترسناکی بر انسان‌های کوچک و تحقیرشده اطراف‌شان سایه افکنده‌اند. اما این تحمیل تنها به ساختمان‌ها بسنده نمی‌شود؛ تبلیغات خیابانی در همه جای خیابان حاضرند بدون اینکه با زندگی و دنیای انسان‌های اطرافشان ارتباطی داشته باشند: شهری که از ویترین مغازه‌هایش و تابلوهای بیلبورد ریز و درشت‌اش گرفته تا شیشه‌ی اتوبوس‌هایش ما را دربرگرفته است و انسان‌ها درون این نشانه‌هایِ غریب گرفتارند.
 


عکس از: سروش نعیمی‌ذاکر


   فراموش نکنیم که تمام این عکس‌ها از نقطه نظر هنرمند‌هایی به تصویر کشیده شده‌اند که هر روز با آن در تعامل هستند. پس علاوه بر تصویری که از زندگی انسان‌های خیابان ولیعصر می‌بینیم با دنیای آدم‌های پشت دوربین (هنرمندها) هم آشنا می‌شویم، دنیایی که از همان جنسِ انسان‌های به تصویر کشیده شده است. خیابان ولیعصر لوحی بازنوشته (پالیمپسست) است که انسان‌ها در گذر زمان ردِ خود را بر آن بر جای می‌گذارند یا کوشش می‌کنند آن رد را پاک یا بازنویسی کنند. خیابان ولیعصر همه‌ی این بازنمایی‌هاست و البته همواره بیشتر از هر بازنمایی به حیاتِ پویایِ خود ادامه می‌دهد.