910406_1


کارگاه‌های علمی پنجمین جشنواره ملی عکس مشهد، عصر جمعه ۲ تیر ۱۳۹۱ با برپایی دو نشست مستقل با عناوین «متروپولیس و دید عکاس» و «رسیدن به سبک شخصی در عکاسی» در فرهنگسرای جهاد دانشگاهی مشهد برگزار شد.
این کارگاه‌ها که توسط مدیریت هنری شهرداری مشهد و با همکاری فرهنگسرای جهاد دانشگاهی این شهر برگزار می‌شد با استقبال عالی عکاسان مشهدی و علاقه مندان به عکاسی در این شهر همراه بود و ۲۶۰ نفر در نشست حضور به هم رساندند.
 «کیارنگ علایی» دبیر جشنواره در ابتدای این مراسم هدف از برگزاری این کارگاه‌ها را ایجاد فضایی علمی و سرشار از تبادل تجربیات و وحدت در عکاسی مشهد و همچنین نزدیک کردن مخاطبان جشنواره به رویکردهای عکاسی شهری و وجوه مختلف عکاسی مستند دانست و از برگزاری سه اردو در ماه‌های تیر و شهریور برای عکاسان استان‌های مختلف کشور خبر داد.

در نشست اول «مهدی فاضل» کار‌شناس ارشد عکاسی و مدرس دانشگاه با بررسی تحولات عکاسی شهری اروپا و آمریکا از دهه ۶۰ میلادی تا دهه معاصر، به موضوع دید عکاس در مواجهه با ابرشهر‌ها پرداخت.
این دانش‏ آموخته عکاسی، عکاسی مستند شهری را یک ژانر تعریف‌شده برشمرد و گفت: این ژانر از گذشته بوده و امروز هم هست، اما اگر به تاثیرات متقابل عکاسی و ابرشهر‌ها بپردازیم، متوجه می‌‏شویم که عکاسی شهری همه تاثیر زندگی بر عکاسی و عکاسی بر زندگی را در بر می‌‏گیرد. برای همین عکس‏هایی هم که در فضای تعریف‌شده شهر نیستند، جزو عکاسی شهری محسوب می‌‏شوند، چون وجه روانی ابرشهر‌ها را بر انسان نشان می‌‏دهند.
دهه شصت در تاریخ اروپا و آمریکا همراه با حوادث ویژه است. از یک سو دوران شروع بحران اقتصادی آمریکاست و از سوی دیگر، بسیاری از فعالیت‌های اجتماعی در این دوره کلید می‌‏خورد. همین امر بستری را فراهم می‌‏آورد تا برخی عکاسان به ذهنیت خاصی دست پیدا کنند.
وی ادامه داد: عکاسی که تا قبل از این دهه دغدغه‌اش ثبت مستندات بود، به بیان دیدگاه‏‌‌های شخصی عکاس معطوف شد. اگر عکس‏‌های این دوره را نگاه می‌‏کنید، نباید دنبال معیارهای عکاسی شهری بگردید.
فاضل تصریح کرد: بحث عکاسی در این دهه مستند بودن نیست، بلکه بیان دیدگاه‌هاست؛ در واقع تقابلی است که هنر آن روزگار با شهر دارد. این رویکرد باعث می‌شود خیلی از تجربیاتی که تا قبل از آن جرم به حساب می‌‏آمدند، به دنیای عکاسی وارد شوند.
وی کنار گذاشتن تعین حد رسانه‌‏ای را یکی دیگر از شاخصه‌‏های عکاسی شهری در دهه۷۰ میلادی دانست و خاطرنشان کرد: تا قبل از این عکاسان شهری همواره دنبال این موضوع بودند که حد رسانه‏‌ای کارشان را در حد مشخصی نگه دارند، اما دهه۷۰ فضایی پدید آورد که عکاسی با طراحی‏های متفاوتی عجین شد و ادامه یافت؛ عکاسی صحنه‏‌پردازی شده یکی از این موارد است. در این دوره می‌شود گفت که بایک عکاسی شهری محض روبه‌رو نیستیم.
وی عکاسی خیابانی را یکی دیگر از محصولات این دوره دانست و افزود: این عکس‌ها اگرچه در خیابان‏های شهرهای بزرگ گرفته شده‌اند، اما دغدغه ارائه مختصات و جغرافیای شهری را ندارند، حتی استناد را مد نظر ندارند و صرفا برای ثبت چیزهایی است که در لحظه دیده نمی‌‏شوند، اما وجود دارند. در این عکس‏‌ها فقط لحظه مد نظر است. ضمن اینکه عکاسان این دوره هیچ لحظه‌ای را بر لحظه دیگر مقدم نمی‌‏دانند.
مهدی فاضل در پایان گفته‌های خود دو نکته را یادآور شد: هیچ‌گاه در برخورد با عکس به ظاهر آن استناد نکنید، چون ممکن است گمراه شوید، همیشه دنبال منطق ذهنی پشت عکس باشید و دیگر اینکه توجه داشته باشید که عکس در چه مقطعی دارد دیده می‌‏شود.

دومین نشست علمی جشنواره با سخنرانی «نعما محمدیان روشن» همراه بود.
در ابتدای این نشست دکتر روشن به وجود دو دیدگاه در مقوله سبک شخصی اشاره داشت و عنوان کرد: گروهی سبک شخصی را مربوط به استادان بزرگ می‌‏دانند و رسیدن به آن را کار خود نمی‌‏دانند، برای همین به آن تمایلی ندارند و گروه دوم هم این موضوع را خیلی سهل الوصول می‌‏دانند؛ اما در واقع هر دوی این نگاه‌ها اشتباه است.
وی ترجمان دید شخصی و ایده‌های ذهنی به چیزی که برای دیگران قابل درک باشد را ویژگی سبک شخصی دانست و تصریح کرد: وقتی ترجمه‌ای شکل می‌گیرد، بدون شک همه چیز منتقل نخواهد شد. تبدیل نگرش افراد به اثری قابل ارائه همیشه آسان نیست، اما با تلاش فراوان می‌‏شود به این زبان منحصربه‌‏فرد رسید.
تبیین دید شخصی و تبدیل آن به آرت جزو مباحثی است که متدولوژی فراگیری نداشته و بررسی و مطالعه کمی در این زمینه انجام شده است.
وی سبک شخصی را حاصل انتخاب‏های هنرمند در هر مرحله دانست و ادامه داد: سبک شخصی یک مسیر است نه مقصد. اگر این مسیر درست باشد، هر مرحله کار شما ارزشمند خواهد بود. 
روشن در بخش دیگری از گفته‏‌های خود، ضمن نمایش آثاری از پیت ترنر، هیروشی سوجی‌موتو، رابرت دوانو و استفن‌شور از پدید‏آمدن تدریجی فیلتری در ذهن هنرمند گفت که باعث می‌‏شود بتدریج ویژگی‌هایی در عکس‏های شما تکرار شود که نشانه خوبی است از اینکه در مسیر درستی قرار گرفته‌اید. در واقع از چیزهایی که دوست دارید عکس می‌‏گیرید، نه از چیزهایی که باید دوست داشته باشید.
روشن ادامه داد: سبک شخصی در وهله اول مشخص‏ کننده هنرمند است نه اثر. به‏ تدریج روش نگرش خاصی به موضوعات خواهید یافت و برای عناصر موجود در عکس‏‌هایتان دلیل خواهید داشت. اگر دلیل قاطعی ندارید یعنی هنوز به سبک شخصی نرسیده‏ اید.
تعیین پروژه‏ های عکاسی همراه با تعیین ضرب العجل و روش انجام پروژه‌های کاری، توصیه‌هایی بودند که وی به عکاسان جوان کرد و گفت: اگرچه سبک، یک فرایند ذهنی و اکتشافی است، اما همیشه اکتشافی نمی‌‏ماند. پروژه‏‌ها باعث می‌‏شوند که ذهنیت‌های شما قابل لمس شوند و این را هم در نظر داشته باشید که مجموعه پروژه‏‌ها باید بیانگر سبک شما باشد.
وی تاکید کرد آثار برآمده از سبک شخصی معمولا متفاوت با کارهای مرسوم خواهد بود و افزود: این تفاوت ایجاب می‌‏کند که شما جسور باشید؛ چون گاهی این آثار بحث و جدل‏‌های زیادی به همراه دارد و واکنش مخاطبان همیشه به این آثار مثبت نیست، اما اگر ارتباط شخصی هنرمند و اثرش قوی باشد، اعتمادبه‌نفس هنرمند، بر روی مخاطب نیز تاثیر خواهد داشت. وی همچنین به موضوعاتی مانند روش قوام بخشیدن به سبک شخصی، ایجاد واقعیت شخصی، Unlearning و نکاتی دیگر پرداخت که در مسیر رسیدن به سبک شخصی اهمیت دارند.