به سناریوی زیر توجه کنید:
طی یک پروژه عکاسی، تعداد زیادی فایل RAW گرفتهاید و در نهایت خروجیهای مورد نیاز برای چاپ و وب را تهیه کردهاید. احتمال میدهید که در آینده بخواهید از برخی عکسهای این پروژه مجدداً طی پردازش فایل خام، خروجیهای جدید تهیه کنید و نیاز دارید که فایلهای اصلی خام این پروژه را در بایگانی نگهداری کنید. اما تهیه این خروجی ثانویه ممکن است مانند مرحله اول اهمیت زیادی نداشته باشد، یا حتی فقط نیازمند تهیه خروجی با اندازه کوچک برای وب باشید. در این موارد برای چنین احتمالی مجبور خواهید بود جهت استفاده از انعطاف پذیری فایل خام، کل فایلهای حجیم را ذخیره کنید.
راه دیگر این است که خروجی JPEG این فایلها را ذخیره کنید تا حجم کمتری اشغال شود.
آیا راه دیگری وجود دارد که علیرغم حفظ امکانات فایل خام، بتوان در حجم ذخیرهسازی صرفه جویی کرد؟
DNG چیست؟
فرمت فایلی DNG یا Digital Negative که حدود ۸ سال پیش توسط ادوبی معرفی شد، یک فرمت استاندارد برای فایلهای خام دوربینهای عکاسی است. این استانداردسازی به آن علت مورد نیاز بود که دوربینهای عکاسی هر کدام برای فایل خام خود، یک فرمت مخصوص دارند که توسط نرم افزارهای اختصاصی هر یک قابل استفاده است. هر چند نرمافزارهایی مانند Adobe Camera RAW و Lightroom میتوانند این فرمتهای مختلف را بخوانند اما این پراکندگی و عدم استانداردسازی فرمت فایل خام همواره مشکلاتی نیز خواهد داشت. مثلاً با هر دوربین جدید باید به روزرسانی جدیدی از نرمافزار ACR یا Lightroom تهیه شود تا بتوان فایلهای دوربین جدید را استفاده کرد.
ادوبی با معرفی استاندارد DNG میخواست این مشکل را حل کند. به شرطی که توسط سازندگان دوربین نیز پشتیبانی شود. این فرمت دیگر مشکلات عدم سازگاری با نرمافزارها و سیستم عامل را ندارد و چون بر اساس سیستم Open Source است، تهیه نرمافزارهای جدید نیز سادهتر و بیشتر میگردد.
از آن زمان برخی شرکتهای سازنده از این امر استقبال کردند و حتی فرمت فایلی DNG را به عنوان یکی از فرمتهای فایل خام خود در دوربینها گنجاندند. دوربینهایی مانند Pentax-Leica- Samsung- Casio- Hasselblad- Ricoh اکنون خروجی مستقیم DNG دارند ( لیست کامل دوربینهایی که خروجی مستقیم DNG دارند). پشتیبانی نرمافزاری وسیعی نیز توسط شرکتهای معتبر صورت گرفت.
اما شرکتهای دیگر سازنده دوربین مانند کنن و نیکون تاکنون در این زمینه همکاری نکردهاند.
ادوبی برای کاربران این دوربینها، یک نرمافزار کوچک به نام DNG Converter ارائه کرده است که با آن میتوان فایل خام دوربین را تبدیل به DNG کرد.
تبدیل فایل خام به DNG تاکنون مزیت مهمی برای این دسته از کاربران نداشت. حتی چون این کاربران را، از استفاده از نرمافزارهای مخصوص فایل خام مانند Nikon Capture NX یا DPP محروم میکرد، خیلی مورد استقبال واقع نشد.
نسخه جدید DNG
در نسخه جدید DNG که چند روز قبل منتشر شد، چند ویژگی جالب در این فرمت گنجانده شد که شاید این معادله را حداقل در برخی موارد تغییر دهد.
یکی از این ویژگیها، امکان تهیه فایل خام با حجم بسیار کمتر است.
در مورد سناریویی که در ابتدای این مطلب گفته شد، راه حل جدید استفاده از این امکان فرمت DNG است. در این ویژگی، میتوان فایل خام را به صورت Lossy (یعنی با حذف قسمتی از اطلاعات) فشرده کرد تا حجم آن خیلی کم و فقط کمی بیشتر از فایلهای JPEG باشد. این حذف اطلاعات به گونهای است که هنوز بسیاری از انعطاف پذیری فایل خام باقی میماند (یعنی امکان پردازش روشنایی و کنتراست یا بخصوص تنظیم وایت بالانس) به همانگونه اصلی باقی میماند. فقط ممکن است احیاء خیلی شدید مناطق overexpose یا underexpose مانند حالت اصلی نباشد که چون در این مواردخاص نیازی به این امکان وجود ندارد یا قبلاً خروجیهای اصلی تهیه شده، عملاً این مساله یک ضعف محسوب نمیشود. در عوض بجای فایل بزرگی مانند ۲۵ مگابایت، فایل کم حجمی حدود ۸ مگابایت خواهیم داشت که در آینده امکان پردازش فایل خام را نیز داراست.
همانگونه که در این شکل نمونه دیده میشود، فایل خام به صورت Lossy DNG حجم خیلی کمتری نسبت به فایل خام اصلی داشته و از لحاظ حجم خیلی به فایل JPEG معادل خود نزدیک شده است. همچنین توجه کنید که بر خلاف JPEG، امکان احیاء مناطق اوراکسپوز هنوز در این فایل کم حجم وجود دارد.
امکان دیگر، تهیه فایل خام با اندازه پیکسلی کوچکتر است.
یعنی به عنوان مثال بتوانید بجای یک فایل خام ۲۰ مگاپیکسلی، یک فایل ۶ مگاپیکسلی را ذخیره کنید. این تبدیل نیز تاکنون امکان نداشت یعنی تاکنون نمیتوانستید از یک فایل خام دوربین ۲۰ مگاپیکسلی یک فایل خام ۶ مگاپیکسلی تهیه کنید مگر اینکه فایل خام را به فرمت TIFF یا JPEG تبدیل میکردید. اما حالا با فرمت DNG جدید میتوان فایل خام را با هر اندازهای ذخیره کنید. کاربردش برای مواردی است که در آینده نیازی به فایل اصلی ندارید و فقط ممکن است بخواهید خروجیهایی با اندازه پیکسلی کوچک (مثلاً برای وب) تهیه کنید.
همانگونه که در شکل نمونه دیده میشود، اگر علاوه بر کاهش حجم، اندازه پیکسلی فایل خام را نیز کاهش دهیم ( به ترتیب در شکل فوق از ۲۱ مگاپیکسلی به ۶ و ۲.۸ مگاپیکسل کاهش داده است) یک فایل خام با حجم فوق العاده کمتر خواهیم داشت. علیرغم اینکه خواص فایل خام مانند احیاء مناطق اوراکسپوز یا تنظیم وایت بالانس باقی می ماند
ویژگی دیگری که ممکن است در برخی دوربینها مفید باشد، احیاء انتخابی کراپهای داخل دوربین است. برخی دوربینها امکان تهیه عکس با نسبتهای مختلف مانند ۴:۳ یا ۱۶:۹ دارند. در فایل خام این دوربینها هنوز اطلاعات اصلی با همان نسبت کامل وجود دارد و میتوان با تبدیل این فایل به DNG در نرمافزاری مانند Lightroom به کل کادر اصلی دسترسی داشت که گاهی ممکن است مفید باشد.
اگر کراپی به صورت خطوط قرمز یا آبی در داخل دوربین انجام شده باشد، میتوان به اندازه اصلی فایل در هنگام پردازش فایل خام دست یافت
برای استفاده از این ویژگی باید یک افزودنی کوچک برای لایتروم نصب کرد
امکانات دیگری مانند پشتیبانی از ذخیره سازی Floating Point در فرمت خام (روش ذخیره سازی اطلاعات در فایلهای ۳۲ بیتی HDR) نیز جزو ویژگیهای جدید DNG است.
مشخصا ویژگی ذخیره سازی فایل خام با حجم خیلی کم یا با اندازه پیکسلی کوچکتر، یک مساله کاربردی است و میتواند حداقل در برخی شرایط، کاربران را مجاب کند تا فایلهای خام خود را به DNG تبدیل کنند. موقع تبدیل به DNG میتوان طبق شکل زیر، از این ویژگی استفاده کرد.
چگونه فایلهای خام را به DNG تبدیل کنیم؟
الف – استفاده از Adobe DNG Converter که برای کامپیوترهای مک و ویندوز به ترتیب از آدرسهای زیر قابل دریافت است ( حجم نرمافزار حدود ۱۰۰ مگابایت است و موقع دریافت فایل باید از مسیرهای میانبر استفاده کنید چون شرکت ادوبی به کاربران ایرانی اجازه دریافت فایل نمیدهد).
صفحه اصلی مبدل DNG که امکان تبدیل گروهی فایلها را فراهم میکند
قسمت مربوط به تنظیمات اندازه و حجم فایل و گزینههای مختلف آن
ب– استفاده از لایتروم نسخه ۴.۲ به بعد و تبدیل توسط آن. یکی از خروجیهای لایتروم، فرمت DNG است که با آن میتوان فایلهای خام را از هر سازندهای، به فایل DNG تبدیل کرد.
به طور خلاصه این ویژگی جدید در DNG 1.4 باعث امکان جدیدی در روند عکاسی (Workflow) خواهد شد که گاه میتواند کاربردی و مفید باشد. صرفهجویی در حجم ذخیره شده توسط فایلهای RAW همواره یک نیاز بوده است و با این امکان جدید، شاید بتوان گفت در برخی موارد این مشکل کمرنگتر خواهد شد.
> مشخصات کامل DNG 1.4 به صورت فایل PDF